223 wedstrijden, 114 goals, landskampioen in 2010, topscorer aller tijden bij FC Twente en een eigen standbeeld voor De Grolsch Veste. De naam van Isetsima Blaise Nkufo blijft voor altijd verbonden aan de club uit Enschede, de huidige nummer zeventien in de Eredivisie. Het is inmiddels acht jaar geleden dat hij FC Twente verliet, na het seizoen 2009/10 waarin de Tukkers voor het eerst landskampioen werden.
Nkufo wilde nog een nieuw avontuur, nadat hij in 2010 met Zwitserland op het WK in Zuid-Afrika speelde, en koos voor Seattle Sounders in de Major League Soccer. “Dat was geen verstandige keuze”, vertelt Nkufo in het Engels met een Franse tongval. Hij belt vanuit Vancouver, waar hij inmiddels vijf jaar woont. “Seattle was ook een keuze voor mijn vrouw Adrienne en dochters Keisha en Kaïla, die toen al in Canada woonden. Het voetbal in de MLS lag mij niet. Ik paste er niet. Ik miste FC Twente ook. Ik had daar nog een jaar moeten blijven en dan mijn carrière moeten afsluiten. Dan had ik de Champions League kunnen meemaken. We hadden een heel sterk team, met goede jongens. Ik koester de herinneringen aan FC Twente.”
VEREEUWIGD
Tussen 1993 en 2003 speelde Nkufo voor de Zwitserse clubs Lausanne Sport, FC Echallens, Yverdon-Sport FC, Grasshopper CZ, FC Lugano en FC Luzern, voor Al-Arabi in Qatar en voor de Duitse clubs 1. FSV Mainz 05 en Hannover 96. Nergens bleef hij zo lang als bij FC Twente, namelijk zeven seizoenen. Hij woonde net over de grens met Duitsland, in Gronau. “Het was een soort sprookjeshuwelijk tussen FC Twente en mij. En die eindigde met een standbeeld van mij voor het stadion. Hoeveel eer kun je als voetballer krijgen? Zeker iemand die niet uit de buurt van Enschede komt. Nu sta ik met mijn goede vriend Sander Boschker in brons voor de hoofdingang van het stadion.”
Wat maakte dat jij zo lang bij FC Twente bleef?
“De mensen bij de club. Normale mensen. Bescheiden. Iedereen respecteerde elkaar en maakte een praatje met je. Dat zie je niet overal. Zeker niet in de voetbalwereld. Ik had een goede band met Joop Munsterman, de voorzitter. Ik weet niet precies wat er is gebeurd waardoor Twente bijna failliet ging en wat de rol van Joop daarin was, maar aan mijn persoonlijke momenten met Joop denk ik met veel plezier terug. Ik heb hem altijd als een warme, innemende man ervaren. Betrokken. Ik ben hem dankbaar dat ik mede dankzij hem bij FC Twente ben gekomen. Ik hoop dat het goed gaat met hem.”
Heb je geen contact meer met hem?
“Nee, maar eigenlijk met niet veel mensen meer bij FC Twente. Dat komt ook doordat ik op een ander continent woon. Je moet altijd rekening houden met het tijdsverschil. Af en toe krijg ik nog een berichtje via Facebook. Met Sander Boschker en Jeroen Heubach heb ik soms contact. En met Ralph Speerstra, lange tijd onze fysiotherapeut. Verder heeft iedereen nu ook zijn eigen leven. In mei 2014 ben ik nog teruggekomen voor de afscheidswedstrijd van Boschker. Leuk om iedereen weer eens te zien. Ik scoorde nog in die wedstrijd. Ik was het blijkbaar nog niet verleerd, haha. Ik heb veel goals gemaakt voor FC Twente. Mijn mooiste doelpunt was tegen Feyenoord, al dribbelend vanaf de achterlijn. Ik denk dat veel supporters die goal nog herinneren. Net als mijn doelpunt tegen NAC in de beker. Ik kwam erin, scoorde en viel direct geblesseerd uit. Het was een soort postorderdoelpunt, haha. Ik maakte eigenlijk vooral belangrijke goals. Daarom was ik ook geliefd bij de fans, denk ik.”
SUPERTEAM
Was het winnen van de landstitel het hoogtepunt van jouw jaren in Enschede?
“Ja, zonder twijfel. Ik heb vanaf 2003 de hele opmars van de club meegemaakt. Van de subtop naar de top. Er kwamen steeds betere spelers bij en de organisatie werd professioneler. Er gebeurden grote dingen. We stelden steeds hogere doelen en iedereen was hongerig naar succes. Ik werd ook steeds sterker. En toen kwam die landstitel. We hadden een superteam: Boschker, Perez, Wisgerhof, Brama, Douglas, Janssen, Ruiz, Stoch, Arnautovic, Tioté… Onvoorstelbaar dat hij nu niet meer onder ons is.”
Hoe kwam het nieuws over het overlijden van Cheick Tioté, door hartfalen, in de zomer van 2017, bij jou aan?
“Ik schrok enorm. Je vraagt je direct af: waarom? Waarom zo’n jong iemand? Ik herinner hem als a real warrior op het veld. Iemand die nooit opgaf en buiten het veld heel vriendelijk en bescheiden was. De dood hoort bij het leven, maar het is moeilijk te accepteren. Zo werd ik ook verdrietig van het nieuws dat elftalleider Toon Renes overleed. FC Twente was zijn passie, zijn werk. Hij was een van de belangrijkste personen waardoor ik mij thuis voelde bij Twente. Het is een hechte community bij FC Twente. Als je ook ziet hoe de mensen achter de club zijn blijven staan in de periode dat een faillissement dichtbij kwam. Heel bijzonder. Van afstand kreeg ik de berichten in het nieuws wel mee. Dat deed mij veel pijn. Ik hoop dat de club weer financieel gezond wordt. Het zou geweldig zijn als ze dit jaar de bekerfinale halen. En winnen. Ik ben zelf twee keer dichtbij geweest, maar we verloren de finale twee keer. Van de jongens die nu bij FC Twente spelen ken ik er niet zoveel, maar ik volg de resultaten via internet. Ik wil snel een keer naar Enschede komen. Ik kom nog wel geregeld in Europa.”
INSPIRATOR
Na zijn carrière richtte Nkufo Blaise Soccer Elite Training op. Zo geeft hij na het telefoongesprek een training. Hij traint talenten tussen de negen en twintig jaar op twee locaties in Vancouver. Ook is hij managing director bij IP Football Management Sarl en in Yaoundé, de hoofdstad van Kameroen, staat de N.K.U.F.O. Academy. Nkufo wil talenten inspireren, opleiden en begeleiden richting hun droom: profvoetballer worden. En dan het liefst in Europa. Zoals Martin Hongla. De Kameroener kwam via de academie van Nkufo bij Granada in Spanje en speelt sinds januari op huurbasis voor FC Barcelona B.
“Ik ken nog drie tot vier spelers uit de academie die nu de stap naar een mooie Europese club kunnen maken. We hebben eerder jongens naar Stade Reims en Slavia Praag begeleid. Ik vlieg best vaak naar Kameroen en vertel de jongens ook dat Nederland en FC Twente een hele geschikte omgeving is om je te ontwikkelen. Een paar jaar geleden was Olivier Kiguen, een jonge verdediger uit Kameroen, uit onze academie bijna naar Twente gegaan. We waren dicht bij een akkoord, maar het was in de tijd waarin financiële problemen steeds groter werden bij Twente. Toen is de deal geannuleerd. Olivier speelt nu bij Slavia Praag. Ik wil ooit de nieuwe Blaise Nkufo naar Twente brengen.”
Nkufo als begeleider van Martin Hongla
Welke adviezen geef jij de talenten tijdens trainingen en in jouw academie?
“Dat ze vooral hard moeten werken om te slagen als profvoetballer. Het is een harde wereld en lang niet iedereen die droomt van een leven als profvoetballer kan die droom realiseren. Je moet het ook echt willen, leergierig zijn en kunnen omgaan met druk en kritiek. In de opleiding heb ik veel facetten van het Nederlandse voetbal die ik wil meegeven: van achteruit opbouwen en veel aandacht voor techniek en tactiek. Ik kwam bij Twente beter in balans als persoon en speler. Ik kon snel geïrriteerd zijn en kreeg soms rood, maar ik heb me beter leren beheersen. René Eijkelkamp temde mij, haha.”
THUISLAND
Je woont inmiddels zeven jaar in Noord-Amerika. Blijf je daar ook de rest van jouw leven wonen?
“Nee, het moment dat ik met mijn vrouw en twee dochters terugkeer naar Europa komt dichterbij. Zwitserland blijft voor mij thuis. Ook al is het leven in Canada wel heel aangenaam. Vancouver is een mooie stad en de natuur is prachtig. We gaan vaak hiken. Het is hier een paradijs voor outdoor sporters. Ik ga ook geregeld de bergen in met mijn vrouw en dochters. Zij hebben hier geleerd om naast Frans en Duits ook vloeiend Engels te spreken. Mooi voor hun toekomst. Onze oudste dochter wil tennisster worden of advocate. Of allebei. De jongste zit in de ontdekkingsfase.”
Jij hebt tot je zevende in Zaïre, tegenwoordig DR Congo, gewoond, maar bent toen gevlucht voor het Mobutu-regime. Hoe is je band met je geboorteland?
“In Zwitserland heb ik de meeste herinneringen aan mijn jeugd. Ik houd ervan om in Zwitserland te zijn. Ik ben nooit terug geweest naar Zaïre. Of dat nog gebeurt weet ik niet. Ik heb wel herinneringen aan mijn jeugd in Zaïre en bepaalde geuren doen mij aan die tijd denken. Ik ben wel vaak in Afrika, zoals in Kameroen, waar mijn vrouw vandaan komt. Ik voel me meer verbonden met Afrika dan specifiek met Zaïre. Ik heb me altijd voorgenomen iets terug te doen voor het continent. Dat doe ik door talenten te helpen om hun droom te laten uitkomen. Een droom die voor mij ook uitkwam.”
Je hebt weleens verteld dat het niet altijd makkelijk was om als donkere jongen in Zwitserland op te groeien. Hoe kijk jij daar nu als 42-jarige op terug?
“Als jonge jongen voel je dat alle ogen op jou gericht zijn in een klas met alleen blanke kinderen. Je merkt gewoon dat je anders bent dan anderen. Later kwam dat terug wanneer ik in een dure auto reed en politiemensen raar opkeken. Ik ben ook een keer op straat zonder reden bijna in elkaar geslagen. Bij controles op het vliegveld kijken douaniers vreemd als ze zien dat ik een Zwitsers paspoort heb. Bij de nationale ploeg kon ik niet goed opschieten met bondscoach Kobi Kuhn. We lagen elkaar niet. Ik had toen het idee dat ik mij als donkere speler meer moest bewijzen dan anderen en besloot me niet meer beschikbaar te stellen. Toen later Ottmar Hitzfeld bondscoach werd veranderde dat in positieve zin. Met hem had ik een hele goed band en daardoor heb ik nog op een WK gespeeld. Discriminatie en racisme nemen toe in tijden dat het slecht gaat in een land. Over de hele wereld. Mensen wijzen graag naar anderen als ze in de problemen zitten. Racisme verdwijnt niet. Ook niet in het voetbal. Het zou heel mooi zijn als mensen zich meer in een ander kunnen verplaatsen. Ik ben iemand die veel leest. Door te lezen kun je veel leren over andere culturen en gebruiken. Boeken van Malcolm X, Martin Luther King en Nelson Mandela inspireerden mij. Ik ben trots op mijn afkomst en huidskleur. Ik weet nog dat ik op een middag met Twente tegen ADO Den Haag speelde. Er klonken apengeluiden. Ik applaudisseerde in de richting van die mensen. Ik wilde het niet over mij heen laten gaan. Ik wilde op die manier een voorbeeld zijn voor mijn kinderen. Dat dit soort geluiden nu nog in sommige stadions klinken vind ik erg treurig.”
Zie jij voor jezelf nog een rol in de strijd tegen racisme?
“Ik probeer mijn dochters goed op te voeden en bij te brengen hoe de wereld in elkaar zit. Maar dat moeten ze natuurlijk ook zelf ontdekken. Ik heb veel gelezen over psychologie en filosofie. Leer de ander begrijpen, ook al ben je het niet eens met een ander. Maar ja, we leven niet in een perfecte wereld. Het individu staat voorop. Er sterven dagelijks duizenden mensen in Afrika, maar weinigen bekommeren zich erom. Je ziet het nu ook in de vluchtelingenproblematiek. Niemand wil zijn thuis verlaten als je je daar happy en veilig voelt. Ieder mens heeft dromen. Als je die in jouw land niet kunt waarmaken, ga je op zoek naar een plek waar dat wel kan. Ik snap dat Europeanen denken: we kunnen niet iedereen onderdak bieden, maar ik denk ook dat Europese landen beter met de vluchtelingenstroom kunnen omgaan. Al is het een complex probleem, ontstaan door religies en geld. Arm wordt armer, rijk rijker. Eigenlijk net als in het voetbal. Voetbal is altijd een passie van mij geweest, maar over de wereld eromheen heb ik me altijd verwonderd. Ook over de positieve werking op veel mensen. De emotie die voetbal losmaakt is heel bijzonder. Dat heb ik zeker ook gemerkt in mijn jaren in Twente. Ik voel me nog steeds verbonden met de club en de omgeving. Ik blijf voor altijd een Tukker, waar ik ook woon, haha.”
