"Of we als Oranje nu weer lekker erop staan? Dat mag jij zeggen. Ik ben wel benieuwd wat jij vindt…”, reageert Memphis Depay al lachend op een vraag van een van de journalisten in een soort partytent, in een uithoek van het Koning Boudewijnstadion in Brussel, waar een interviewruimte is ingericht. Hij draagt een groen tracksuit. Blonde krulletjes bovenop zijn hoofd. Het is een uur na België – Nederland en Memphis zegt met een heel positief gevoel terug te keren naar Lyon, na een week bij het Nederlands elftal met een zege op Duitsland (3-0) en een gelijkspel bij België (1-1). “We mogen trots zijn. Deze wedstrijden waren een positief signaal naar het land. We hebben een team met jonge jongens die nu voor elkaar willen vechten. En hoe vaker we samen komen, hoe beter het gaat. We zijn kritisch naar elkaar en de kritiek wordt geaccepteerd. We laten nu zien met de toplanden te kunnen meekomen”, aldus Memphis.
Terwijl hij met zijn rolkoffer de mixed zone verlaat en buiten de tent op een betonnen muurtje gaat zitten om te facetimen met thuis spreekt bondscoach Ronald Koeman een paar meter verderop, in de catacomben van het Koning Boudewijnstadion, tijdens de persconferentie zijn bewondering uit voor Memphis. “Hij groeit nu naar de status van topspeler en daar hebben we behoefte aan. Memphis moet ook belangrijk zijn naar andere spelers. Daarin is hij gegroeid, in hoe hij met de groep bezig is. Daarvan hebben mensen soms een verkeerd beeld. Memphis heeft vrijheid nodig om het beste uit zichzelf te halen. Hij moet als aanvaller kunnen draaien, versnellen en de diepte zoeken. Soms zakt hij nog iets te ver terug naar het middenveld. Maar ook tussen de linies is hij dan zo sterk. Het is een genot om hem te zien spelen”, vertelt Koeman.
Memphis hield de defensie van België aardig bezig, geeft Toby Alderweireld, Rode Duivel en ex-Ajacied, toe wanneer hij in de mixed zone voorbij loopt. “Memphis voelt nu ook dat hij de aanvalsleider van Oranje is en dat zal hem veel vertrouwen geven. Het nieuwe Oranje speelt realistisch, gegroepeerd en loert op de counter. En daar past Memphis goed in. Hij is sterk, snel en technisch. Voorheen kwam hij meer van de flanken, nu staat hij centraal. Ik denk dat jullie in Nederland nog veel plezier aan Memphis gaan beleven.”
VERTROUWEN
Een week eerder. Dinsdagochtend in Zeist, een paar dagen voor Nederland – Duitsland. Oranje traint op een veld van de KNVB Campus in de Zeisterbossen, op een van de warmste oktoberdagen ooit. Hoewel het kwik boven de twintig graden komt loopt Memphis, net als Ryan Babel, in een trainingstenue met lange mouwen en lange broek uit de kleedkamer richting het veld. Andere spelers dragen een korte broek. Op het hek rond het trainingsveld hangen bordjes met de namen van internationals. Daar worden ze verwacht voor zo’n twintig minuten praten met de pers, voordat de training begint. Bij het bord van Memphis staan twee cameraploegen en drie journalisten met een geluidsrecorder. Hij maakt zich op voor interlands 40 en 41: tegen Duitsland en België.
Na Daley Blind, Ryan Babel, Georginio Wijnaldum, Jasper Cillessen en Kevin Strootman is Memphis de speler met de meeste interlands bij Oranje. Vijf jaar geleden debuteerde hij in Istanbul tegen Turkije onder Louis van Gaal. Hij speelde een minuut, als invaller voor Jeremain Lens. Arjen Robben, Robin van Persie, Wesley Sneijder en Dirk Kuyt waren basisspelers. Rafael van der Vaart bleef in de dug-out.
Van Gaal vergeleek Memphis met een jonge versie van Arjen Robben en nam hem een half jaar later mee naar het WK in Brazilië, waar hij twee keer scoorde. Memphis werd genomineerd voor de Young Player Award in Brazilië. Die prijs ging naar Paul Pogba. Na het WK was er een ruzie met Van Persie op de training. Memphis kreeg later ook een reprimande van Robben. Toen hij voor een interland tegen IJsland bij Hotel Huis Ter Duin aankwam met een hoed op en een Louis Vuitton-sjaal om kreeg hij van allerlei kanten kritiek. Op het veld kon Memphis niet imponeren als basisspeler bij bondscoach Guus Hiddink. Onder Danny Blind, Fred Grim en Dick Advocaat pendelde hij tussen de bank en het veld.
Het was in maart 2018 dat Koeman aangaf dat Memphis nog veel bepalender kon worden in Oranje. “Er zit nog meer in bij Memphis en dat moet eruit komen. Ik vind het interessant om met hem aan de slag te gaan. Daar zijn twee mannen voor nodig. Hij moet daar dus in meegaan. Er zijn momenten dat je bij hem denkt: doe dit anders. Die strijd ga ik graag met hem aan”, aldus Koeman, die Memphis in zijn acht interlands als bondscoach acht keer in de basis liet starten. Een keer als linksbuiten, zeven keer centraal voorin. Resultaat: vier goals en twee assists.
AANVALSLEIDER
In de herfstzon langs het veld in Zeist zegt Memphis dat hij zich goed voelt. Ook nu, voor de training bij Oranje. Hij praat rustig, bedachtzaam, soms met Engelse woorden tussendoor. Hij moest eraan wennen toen Koeman hem centraal voorin posteerde. “Ik ben namelijk niet echt een spits. Geen typische, zoals Van Basten, Van Nistelrooij, Van Persie en Huntelaar waren bij Oranje. Ze zijn ook iets groter dan ik. Ik ben 1,77 meter, al kan ik prima koppen. Maar ik wil me niet vergelijken met die legends. Ik kan prima in de punt spelen, maar laat me graag terugzakken. Het zegt genoeg dat ik bij Lyon de meeste key passes heb gegeven dit seizoen. Ik zet andere mensen graag voor het doel. Ik kan net zo genieten van assists als van een doelpunt. Ik ben niet iemand die continu met twee centrale verdedigers bezig is. Ik moet het van mijn snelheid en loopacties hebben. Ik kijk niet naar hoe andere spitsen spelen. Ik kijk naar mezelf en het team dat om mij heen staat. Ik had eerder soms het idee dat ik bij Oranje op een eilandje stond. Zoals in de eerste helft tegen Frankrijk. Ik ben iemand die de bal in de voeten wil. Als dat niet gebeurt kan dat frustrerend zijn. Met iemand als Frenkie de Jong achter me is het lekker spelen, hij voedt mij en weet mijn kwaliteiten te benutten.”
Je bent vijf jaar na jouw debuut een van de meest ervaren internationals in dit Oranje. Wat is jouw rol in het teamproces?
“Best grappig, hè? Ik ben pas 24 jaar en voel me nog heel jong. Maar ik zie steeds meer jonge jongens bij Oranje komen. Ik probeer andere jongens natuurlijk te helpen, maar niet geforceerd. Ik blijf dicht bij mezelf. Ik ben niet iemand die continu praat. Ik hoop dat nieuwe jongens hun ogen open houden en daarvan iets opsteken. Ik merk dat de sfeer in de selectie positief is. Misschien ook doordat we nu in Zeist zijn. In Huis ter Duin in Noordwijk ging iedereen zijn eigen gang. Nu komen jongens meer van hun kamer. We spelen 30 Seconds, gamen, staan bij de tafeltennistafel of spelen een potje darts. We hebben veel plezier samen. Het helpt misschien ook dat de leeftijdsverschillen bij dit Oranje klein zijn.”
Heb je het idee dat jij in dit Oranje bij Koeman meer waardering krijgt dan in de voorgaande jaren als international?
“Nou, ik voel me goed en merk dat de trainer veel vertrouwen in mij heeft. Ik voel dat ik beter word en momenten beter herken. Maar het is niet zo dat de bondscoach en ik extra veel met elkaar praten of zitten. Niet meer dan hij doet met andere spelers. Wat betreft de waardering van buitenaf, ik houd me niet meer bezig met wat andere mensen vinden, zeker in de media. Ik lees niets meer: geen positieve en geen negatieve verhalen. Tijdens het WK in Brazilië werd ik de hemel in geprezen en tijdens de kwalificatiereeksen voor 2016 en 2018 kreeg ik allerlei shit over mij heen. Het ging over mijn hoed, Rolls-Royce en foto’s op social media. Ik riep blijkbaar veel irritatie op. Ik was daar eerder wel mee bezig, nu niet meer. Dankzij God. Ik kan mijn frustraties bij hem neerleggen als het moet. God wijst mij sinds anderhalf jaar de weg. Ik ben rustiger in mijn hoofd en voel me vrij.”
GENESIS
Een dag voordat we Memphis in Zeist spreken was het Memphis-avond op FOX Sports met ‘Memphis: The Genesis’ en ‘Memphis: Van Moordrecht tot Manchester’, twee documentaires, en een compilatie Eredivisie-goals. Een week eerder zat Memphis met rapper Winne, Winston Bergwijn, aan tafel bij De Wereld Draait Door. Zij vertelden over hun track Akwaaba (‘welkom’ in het Ghanees) en de reis die ze in de zomer maakten naar Cape Coast in Ghana. Ook een aantal vrienden, onder wie een Britse performance coach die Memphis bijna twee jaar geleden leerde kennen in Engeland, ging mee tijdens de trip die in het teken stond van de documentaire ‘Memphis: The Genesis’.
Memphis zette de Memphis Foundation op, waarmee hij dove en blinde kinderen in Ghana financieel ondersteunt. De opbrengst van de verkoop van de track Akwaaba gaat ook naar de foundation. Het plan is om onder meer nieuwe docenten op te leiden voor de onderwijsinstellingen met duizenden blinde en dove kinderen. Eerder kocht Memphis al een braillemachine, waarvan er drie waren in Ghana, en er komen zwembaden om meer zwemlessen te kunnen aanbieden. “De reacties op de documentaire waren erg positief”, vertelt Memphis aan de rand van het trainingsveld in Zeist. “Ik kreeg erg veel berichtjes, vooral van jongeren. Zij schreven geïnspireerd te zijn geraakt om iets te doen voor anderen. Dat was ook mijn doel. Het plan is om ook in andere landen iets te kunnen doen met de foundation. Als je wat doet moet je het goed doen. Ik sta voor kwaliteit. Het is niet zo dat ik geld doneer, vijf dagen in Ghana ben en dan nooit meer iets laat horen. Ik blijf erbij betrokken. In Ghana besef je nog meer wat voor leven wij in Nederland hebben. Het was a life changing moment. En Genesis is pas het begin”, aldus Memphis.
Hij omschrijft de reis naar Ghana als een spirituele wedergeboorte. Het begon allemaal met een soort visioen. Dat hij iets voor dove en blinde kinderen moest doen. Al vrij snel schoten zijn gedachten naar Ghana. Daar komt vader Dennis, die van moeder Cora scheidde toen Memphis vier jaar oud was, vandaan. Na zijn twaalfde verwaterde het contact met zijn vader en Memphis wilde niet meer met Depay op zijn shirt spelen. Dat verdiende zijn vader niet, gaf hij aan. Zo’n jaar geleden besloot Memphis weer contact op te nemen met zijn vader. Hij zocht hem op in de stroopwafelfabriek in Amsterdam waar hij werkt. Memphis spreekt over een verzoening. Ze hebben samen gebeden en spreken elkaar nu vaker. Memphis is christelijk opgevoed en ging met zijn opa en oma vaak naar de kerk. Altijd met een bal aan de voet. Moeder las hem ‘s avonds voor uit de Bijbel. Maar de band met het geloof raakte verstoord in zijn jeugd. “God was er altijd voor mij, maar ik niet voor hem”, zegt Memphis. “Iemand heeft mij teruggebracht naar God. Wie? Dat houd ik voor me. Ik zat in een periode waarin ik dacht: ben ik echt gelukkig? Voetballers verdienen veel geld en kopen dingen die ze vroeger met Kerst of Sinterklaas niet van hun ouders konden krijgen, omdat dat geld er niet was. Ik ook. Ik merkte alleen dat ik ondanks alle mooie spullen niet happy was. Toen kwam ik terug bij God. Ik voel me een zoon van God. Ik leef en speel voor Hem. In de Bijbel staat: heb andere mensen lief zoals je jezelf liefhebt. Ik kreeg toen het besef dat het geld dat ik verdien niet van mij is, maar van God. Dat ik daarmee iets kan betekenen voor anderen geeft veel voldoening en maakt mij gelukkig.”
Aan tafel bij De Wereld Draait Door vroeg tafelheer Freek de Jonge aan Memphis of hij geïnspireerd raakte door de barmhartige Samaritaan. “Nee, dat heb ik nog niet gelezen, vertel…”, reageerde hij. Als cabaretier De Jonge het bijbelverhaal uitlegt, verklaart Memphis dat hij toch bekend is met het verhaal. “Maar ik ken nog niet elk scriptje in de Bijbel uit mijn hoofd”, aldus Memphis, met een kruis in het zwarte haar op zijn achterhoofd geschoren.
DOOF EN BLIND
“Ik ben erg trots op wat we hebben gepresteerd, maar we moeten nu niet naast onze schoenen gaan lopen”, zegt Memphis. Hij staat dan in een zwart-oranje trainingsoutfit van het Nederlands elftal op de avond van Nederland – Duitsland om iets na twaalf uur ’s nachts in de mixed zone van de Johan Cruijff ArenA. “Of dit een nieuwe start is voor Oranje? Nou, er is wel iets veranderd sinds Koeman de bondscoach is. In positieve zin, op en naast het veld. Mooi dat dat nu ook zichtbaar is na een grote wedstrijd als deze”, vertelt Memphis.
Hij nam de corner van waaruit Virgil van Dijk scoorde en maakte kort voor tijd de 2-0. Keeper Manuel Neuer ging op de knieën. Memphis liep naar de hoek van het veld, viel in de armen van toeschouwers op de tribune en werd daarna besprongen door goede vriend Quincy Promes, de aangever bij het doelpunt. Andere teamgenoten volgden. Een paar minuten later schoot Memphis de bal over Neuer hard op de lat.
Wel jammer, vindt hij het, dat die bal niet erin ging. Meer ook niet, verklaart Memphis glimlachend. Hij is de laatste international die na de wedstrijd in de mixed zone in de ArenA verschijnt. De spelersbus vertrekt over een paar minuten naar de KNVB Campus in Zeist, geeft persvoorlichter Bas Ticheler aan bij de journalisten. Of het aantal vragen beperkt kan blijven. Journalisten kruipen naar elkaar om te horen wat Memphis wil vertellen na de grootste overwinning van Oranje ooit op Duitsland. Hij buigt voorover en drukt zijn handen op zijn bovenbenen. “Na de wedstrijd tegen Peru in september stond ik er ook zo bij. Toen bleek dat ik de meeste kilometers had gemaakt. Ik denk dat ik nu weer aardig wat kilometers heb gemaakt.”
Daarna gaat het over het juichen na de 3-0 van en met Georginio Wijnaldum. Ze staken samen hun wijsvingers in hun oren en wezen daarna met hun wijsvingers omhoog. Het zijn de bekende juichgebaren van Memphis. “Waarom ik nu ook zo juichte? Mogen de mensen een keer op mij klagen”, liet Wijnaldum lachend weten. Memphis: “Misschien staan we binnenkort met z’n elven zo op het veld, haha.” Memphis wil met zijn celebration aangeven dat hij doof en blind is voor wat de buitenwereld van hem vindt. “Iedereen mag een mening hebben, maar ik steek er geen energie meer in.” #walkinfaithnotbysight staat onder veel van zijn foto’s op zijn social media-kanalen.
“Memphis heeft tot nu toe een carrière van vallen en opstaan”, aldus Wijnaldum. “Meer dan andere spelers staat hij vaak in de spotlights. Die zoekt hij misschien ook zelf op, maar het ging in de laatste jaren alleen maar over zijn privéleven. Mensen moeten meer naar hem als voetballer kijken. Bij Lyon is Memphis goed bezig na een moeilijke periode in Manchester. Gun hem buiten het veld zijn vrijheid. Het maakt mij echt niets uit of hij met een sjaal of grote hoed bij Oranje komt. Daarop moet je hem niet afrekenen. Het gaat erom wat hij op het veld doet. En wanneer Memphis slecht speelt is hij de eerste die dat toegeeft. Je hebt nu vast mensen die zeggen dat hij die documentaire in Ghana alleen heeft gemaakt voor een positief imago. Onzin. Hij doet het om die kinderen in Ghana te helpen. Maar ja, er zijn altijd mensen die ergens iets van vinden en negatief denken, zeker in Nederland. Daarom snap ik wel dat Memphis zo juicht. We moeten een speler als hij koesteren.”
TRANSFORMATIE
Op de borst van het getatoeëerde lichaam van Memphis, waarop ook een grote leeuw, het continent Afrika, het Jezusbeeld in Rio de Janeiro en engelenvleugels staan, staat Dreamchaser. De route die Memphis aflegde tot de persoon die hij nu is was een hobbelige weg. Op zijn elfde ging hij naar PSV. In de E2 bij Sparta Rotterdam werd hij gescout. Bij PSV werd hem verteld dat hij de Europese top kon halen, maar dat hij qua gedrag onhandelbaar was. Memphis, naar eigen zeggen op straat gevormd, werd door PSV aan prestatiecoach Joost Leenders gekoppeld. Ze werkten jaren samen. In die periode groeide Memphis uit tot topscorer van de Eredivisie, werd hij kampioen met PSV en debuteerde hij in Oranje. In de zomer van 2016 verdiende hij een transfer naar Manchester United.
Leenders merkte dat Memphis zijn eigen pad kiest om zijn doel te bereiken en dat de omgeving zich daar maar aan moet aanpassen. Leenders lijkt een van de weinigen die in het hoofd van Memphis konden kruipen. Quincy Promes behoort ook tot dat gezelschap. Hij is een van zijn beste vrienden. Promes: “Onze vriendschap ontstond nadat we vaak ruzie hadden. We kwamen elkaar als jeugdspelers bij PSV en FC Twente vaak tegen en waren allebei haantjes. Dat botste. Later, toen we bij Oranje kwamen, bleken we qua karakter op elkaar te lijken. We bellen, appen en facetimen nu elke week. Bij Oranje zijn we ook veel samen. We bidden samen. Ik ben ook christelijk opgevoed. Dat bindt Memphis en mij extra. Meer jongens bij Oranje zijn gelovig. We komen vaak samen op Memphis’ kamer.”
Promes zag ‘Memphis: The Genesis’ al voor de première en was onder de indruk. Het verhaal van hoe Memphis in januari van dit jaar een Roma-kamp in Lyon bezocht kent hij ook. Memphis was met de Olympique Lyon Foundation onderweg naar een etentje met daklozen toen hij zijn chauffeur vroeg om te stoppen. Naast de weg, aan de rand van Lyon, zag hij een Roma-kamp met krottenhuisjes en oude caravans. Memphis stapte uit de auto, liep op de verbouwereerde mensen af en ging in gesprek. Samen met een vriend kwam hij een paar dagen later terug om kleding en volle boodschappentassen af te geven.
Promes merkt dat Memphis is veranderd, op en naast het veld. “Vroeger was hij impulsiever. Nu denkt hij meer en langer na. Soms iets langer dan een paar seconden, haha. Kijk naar zijn project in Ghana. Dat regel je niet zomaar even. Hij is er bewust mee bezig. Ik ben trots op hem. Memphis is volwassen geworden en heeft zijn eigen identiteit. Ik ben ouder dan hij, maar kan nog van hem leren hoe hij in het leven staat. Dat geldt voor meer mensen. Ik denk dat er iets moois ontstaat bij Oranje, mede dankzij Memphis.”
