Hij heeft maar een kwartier de tijd, geeft Arveladze aan bij het begin van het gesprek. Dan moet hij weer verder met zijn voorbereiding op de competitiewedstrijd van Pakhtakor Tashkent een dag later. Een paar dagen voor we met de Georgische oud-spits bellen heeft hij met Pakhtakor bekerfinale van Oezbekistan verloren van AMGK. Het seizoen in de republiek in Centraal-Azië met zo’n dertig miljoen inwoners is bijna ten einde.
Arveladze is sinds de zomer van 2017 trainer van Pakhtakor, nadat hij eerder werkte bij Kayserispor, Kasimpasa en Trabzonspor in Turkije en Maccabi Tel Aviv in Israël. “Toen ik hier tekende stond de club op de dertiende plek, maar we eindigden als tweede in mijn eerste seizoen”, vertelt Arveladze. “Ik vond het een mooie challenge om aan te gaan en hoop hier iets moois achter te laten. Het leven in Oezbekistan is erg aangenaam. Al mis ik mijn gezin. Mijn vrouw en dochter wonen nog in Istanbul en mijn zoon studeert en woont in Engeland. Wanneer het seizoen voorbij is zoek ik hen weer op.”
SHOTA-SAUSJE
In Tashkent wordt Arveladze geassisteerd door Pieter Huistra, Laszlo Jambor en tweelingbroer Archil. “Pieter en ik kennen elkaar via via. We bleken een klik te hebben. Misschien omdat we allebei ooit bij Rangers speelden. We praten onderling soms Nederlands. En Schots haha. Laszlo ken ik al jaren, uit onze tijd bij Ajax. Daar was hij conditietrainer. We werken al samen sinds ik trainer werd in Turkije. En waar ik ben, is Archil. We zijn onafscheidelijk. Ik ben twintig minuten eerder dan hij geboren. De spelers kunnen ons gelukkig goed uit elkaar houden. We worden allebei wat grijzer, maar ik blijf de knapste van de twee, haha. Vroeger haalden we samen regelmatig geintjes uit. Toen Archil een keer in het ziekenhuis was geholpen aan een blessure moest hij rust houden en in z’n bed blijven. Ik heb toen zijn kleding aangetrokken en liep de kamer uit en zo naar de arts. Hij keek verbaasd op: hoe kan Archil al lopen? Haha. Nu zijn we iets volwassener en serieuzer…”, zegt Arveladze lachend.
Samen hopen ze de Ajax-speelstijl in te slijpen bij Pakhaktor Tashkent: aanvallend voetbal met 4-3-3. De club wordt geprofessionaliseerd. Zo heeft Arveladze met zijn staf video-analyse opgezet. “Ik streef naar aanvallend en dominant voetbal, net als bij Ajax. Als trainer ben ik een mix van Louis van Gaal, Ronald Koeman en Dick Advocaat, met wie ik bij AZ werkte als assistent-trainer. Louis, Ronald en Dick hebben allen hun eigen kwaliteiten. Louis is de man van de details, Ronald heeft een zekere coolness over zich heen en Dick is van de tactiek. Van alle drie heb ik wat opgestoken. En inmiddels zit er na al die jaren een Shota-sausje overheen.”
Tussen 2008 en 2010 was Arveladze assistent-coach bij AZ, waar hij tussen 2005 en 2007 al spits en aanvoerder was. Inmiddels is hij, een directe afstammeling van koning Irakli II, die in de achttiende eeuw heerste over Georgië, tien jaar weg uit Nederland. “Ik had wel mogelijkheden om weer terug te keren als trainer. AZ en Vitesse informeerden een keer. Ik zat toen op mijn plek in Turkije. Wie weet kom ik in de toekomst weer naar Nederland. Ik weet niet wat morgen brengt. Ik heb mooie jaren in Nederland beleefd. Jullie land zit in mijn hart. Ik volg AZ en Ajax nog altijd op afstand. Ik ben heel blij dat Ajax weer meetelt in Europa. Ze hebben een mooie generatie met jongens als Matthijs de Ligt, Frenkie de Jong, Hakim Ziyech en Kasper Dolberg. Veel spelers uit dit Ajax verwacht ik in de komende jaren bij Barça, Real, Bayern of in Engeland. Hopelijk kunnen ze dit jaar samen iets moois presteren.”
GEEN MICKEY MOUSE
Na een profcarrière van achttien jaar nam Arveladze in 2008 afscheid als speler. In het stadion van Dinamo Tbilisi zaten bijna vijftigduizend toeschouwers bij zijn afscheidswedstrijd. Arveladze speelde met ex-teamgenoten tegen de Georgische nationale ploeg. Onder andere Ronald en Frank de Boer, Jari Litmanen, Brian en Michael Laudrup, Aron Winter, Stijn Schaars, Danny Blind, Khalid Sinouh en Louis van Gaal kwamen naar de hoofdstad van Georgië.
“Ik denk nog met veel plezier terug aan die dag. Ook omdat al die jongens de moeite namen om voor mij naar Tbilisi te gaan. Ze vonden mij wel aardig, vermoed ik. Ik weet nog goed dat we op Schiphol stonden om met een groep jongens naar Georgië te vertrekken toen we een dikke, donkere man op ons af zagen komen. Hij lachte breeduit. Wij hadden zoiets: wie is dat dan? Toen hij dichterbij kwam zagen we het: Tijani Babangida, haha. Die was niet een paar kilo aangekomen na zijn carrière, maar een kilo of 25, haha. Tijani is a great guy. Ik moet nu ook meer op mijn gewicht letten. Je kunt goed eten in Oezbekistan. Beter dan in Nederland. De Nederlandse keuken vond ik niet bijzonder. Als ik uit eten ging was het naar de Italiaan, Griek of een Aziatisch restaurant. Bitterballen vond ik wel lekker. Met mosterd. Al moest je oppassen wanneer je een hap nam. Ik heb weleens mijn mond verbrand”, aldus Arveladze.
In de zomer van 1997 maakte hij de overstap van Trabzonspor in Turkije naar Ajax. “Ajax was midden jaren negentig Europese top. Ze hadden twee jaar eerder de Champions League gewonnen en waren in 1996 finalist. Ik weet nog dat er mensen in Georgië en Turkije waren die vroegen: ga je naar Ajax? Voor het tweede elftal? Ze dachten niet dat ik de kwaliteiten had om bij Ajax te slagen. Wat Frank de Boer een keer zei in een interview zal ik nooit vergeten. Hij zei iets van: wat Shota in zijn eerste week liet zien was al meer dan Ivan Gabrich in een jaar tijd niet liet zien. Ik vond snel mijn draai en maakte 25 goals in de Eredivisie. We werden glansrijk kampioen met trainer Morten Olsen. We hadden een topteam met Van der Sar, De Boertjes, Laudrup en Litmanen. We wonnen de competitiewedstrijden met vier of vijf doelpunten verschil en soms meer, tot zeven, acht. Van der Sar scoorde zelfs nog. Hij was iemand die flink tekeer kon gaan tijdens trainingen. Daar moest ik aan wennen. Ik kwam uit een andere cultuur. Nederlanders zijn heel open en direct. Ook het publiek. Ze kunnen heel kritisch zijn. Ik werkte extra hard om niet als een Mickey Mouse op het veld te staan. Dat is wel gelukt denk ik.”
MISTER BEAN
Bij Ajax kreeg Arveladze verschillende bijnamen. “Ik kwam als vrij onbekende speler bij Ajax. Het was een tijd waarin internet nog niet voor iedereen beschikbaar was, laat staan Facebook of Instagram. De jongens wisten niet goed wie ik was. Dan krijg je al snel een bijnaam. Volgens mij noemde Martijn Reuser mij als eerste Mister Bean. Ik had geen idee wie dat was, totdat ik hem een keer op de tv zag. Toen kon ik me wel vinden in die vergelijking, haha. Ik kon wel lachen om die bijnaam. Ik werd later ook nog Showtime Arveladze genoemd. Dat had meer met mijn prestaties op het veld te maken. Ik had het idee dat ik bij Ajax werd gewaardeerd als voetballer en mens. Ik kon goed ook met mensen als Bobby Haarms en Sjakie Wolffs opschieten. Zij waren echte Ajax-mensen. Ze leefden voor de club. Dat vond ik heel mooi om te zien en ik kon altijd bij hen terecht voor advies of opbeurende woorden wanneer het even tegenzat. Ik was na hun overlijden ook bij hun uitvaart. Ik wilde daar hoe dan ook bij zijn en een laatste eer bewijzen. Het greep mij vorig jaar ook aan toen Abubakari Yakubu overleed. We hebben veel gelachen samen en hij was een belangrijke speler bij ons. Ik vind het mooi dat ik bij Ajax de generatie van 1997 heb meegemaakt en die van Rafael van der Vaart, John Heitinga, Cristian Chivu, Wesley Sneijder, Zlatan Ibrahimovic en Maxwell. Ik heb met veel topspelers gespeeld. Al was het voor hen ook vast heel bijzonder om met mij samen te spelen, haha.”
Met plezier denkt Arveladze terug aan zijn jaren bij Ajax, al verliep het afscheid niet zoals hij hoopte. Hij zat een paar dagen in de cel op verdenking van belastingontduiking. “Er was nogal wat gedoe met de FIOD en belastinggeld. Dat was geen leuke periode. Ik had nog een contract voor een jaar, maar we kwamen er niet uit voor een contractverlenging. Toen kreeg ik nog een speelverbod bij Ajax. Kort daarna ben ik in 2001 naar Rangers verhuisd. Ondanks die laatste periode bleef mijn liefde voor Ajax bestaan. Ik kan het zakelijke deel scheiden van het sportieve. Voor mij kwam een droom uit toen ik voor Ajax kon spelen. En na vier seizoenen bij Rangers was er nog een kans om terug te keren naar Amsterdam. Danny Blind was toen trainer, maar Ajax koos voor Markus Rosenberg als de nieuwe spits. Ik vond het jammer, maar door die keuze kwam AZ voor mij in beeld en daar heb ik ook een hele mooie periode gehad.”
BIJNA BREAKING NEWS
In het AZ van Louis van Gaal speelde Arveladze tussen 2005 en 2007 een belangrijke rol. “Bij Ajax liep ik Louis net mis, hij ging net naar Barcelona, maar ik ben heel bij dat ik bij AZ met hem kon werken. Ik heb heel veel van hem geleerd, ook al was ik een dertiger. We zaten in die tijd met AZ in de lift. We gingen van de Alkmaarderhout naar het nieuwe stadion en we waren in mijn eerste seizoen tweede achter PSV. In mijn tweede seizoen ging het mis op de laatste speeldag tegen Excelsior. We verloren dat seizoen ook de bekerfinale van Ajax. In 2008 werd AZ alsnog kampioen met Louis. Ik was toen al gestopt als voetballer, maar was er bij als zijn assistent. Zo nam ik een beetje revanche voor het jaar ervoor. We schreven historie met AZ. En met we bedoel ik iedereen bij AZ. Van Dirk Scheringa tot de materiaalman en van Stijn Schaars tot alle fans.”
Arveladze hoopt Van Gaal binnenkort weer een keer te zien. “Dat is te lang geleden. Ronald en Dick heb ik in de afgelopen jaren wel een aantal keer gesproken. Ik hoop dat het goed gaat met Louis. Ik kan me nog een bijzonder moment met hem herinneren. Ik was toen nog speler van AZ en binnen de club waren bijna alle keepers geblesseerd of ziek in aanloop naar een competitiewedstrijd. Zelfs de keepers van juniorenteams. We grapten dat Gretar Steinsson maar op doel moest staan. Ik bedacht me toen: waarom gaan we niet met elf veldspelers spelen. Wij waren in vorm en we speelden tegen een van de zwakste teams in de Eredivisie, uit respect voor die club zal ik niet zeggen tegen wie we moesten… Ik stelde bij Louis voor om zonder keeper te spelen. Ik zei: als we dan winnen worden we wereldberoemd. Dan zijn we breaking news op CNN. Ik zag dat Louis even twijfelde, maar hij besloot toch met een opgelapte keeper te spelen. We wonnen met 5-0 en de tegenstander schoot meer dan een uur spelen voor het eerst richting ons doel. Ik zei na de wedstrijd tegen Louis: het had gekund, hè? Hij moest lachen. Ik ben blij en trots dat ik met Louis hebben kunnen werken. Hij heeft mij voor een groot deel gevormd tot de trainer die ik nu ben.”
In Georgië was Arveladze een afgestudeerd ingenieur en tot enige onvrede van zijn ouders, allebei arts, stortte hij zich op zijn voetbalcarrière, net als oudere broer Revaz en tweelingbroer Archil. “Ik was zo verslaafd aan voetbal dat ik mij door niets of niemand liet afstoppen om mijn droom om in Europa te spelen liet afpakken. Ik heb genoten van mijn carrière. Niet alleen van de tijd in Nederland, ook die in Turkije en Schotland. Ik kwam bij Rangers veel Nederlandse jongens tegen met wie ik nog altijd nog altijd contact heb: de broertjes De Boer, Michael Mols, Arthur Numan, Bert Konterman en ook Fernando Ricksen. Ik vind het moeilijk om te zien hoe hij lijdt onder de spierziekte. Ik herinner me hem als a little devil. Fernando zat altijd vol energie. Als ik nu foto’s van hem zie, besef ik dat het leven niet altijd eerlijk is…”, aldus Arveladze. Een stilte. “Oh, shit! Is het al zo laat?” Het kwartier van Arveladze is uitgelopen naar drie kwartier. “Ik moet echt richting het trainingsveld, anders moet ik mezelf nog een boete geven.”
