Een zwarte Porsche Panamera stopt op de Järnvägtsgatan in Helsingborg. Wanneer de deur openzwaait, verschijnt het gezicht van de voormalig Feyenoord-spits. Net 48 jaar en tegenwoordig uitgerust met bril.Via zijn iPhone klinktKaty Perry door de luidsprekers. In het Nederlands vraagt hij direct hoe het gaat. “Ik heb jullie taaleen tijdje niet gesproken. Het is goed dat nu weer te doen. Al merk ik dat ik af en toe naar woorden zoek. In sommige zinnen kies ik voorgemakkelijke woorden, maar de taal zal ik niet verleren. In mijn eerste jaar bij Feyenoord kregen mijn vrouw Magdalena (Spjuth, red.) en ik direct les Nederlands. József Kiprich en Mike Obiku, de andere buitenlanders, lagen al voor. Het had geen zin om bij hen aan te sluiten. Na een jaar verstond ik alles en sprak ik het deels. Door veel te praten heb ik de taal ontwikkeld. Mijn vrouw schrijft en leest in het Nederlands. Dat heb ik nooit gedaan. Jordan (zoon, Zweedsinternational, oud-NEC, red.) spreekt een paar woorden. Hij is geboren in Rotterdam. Mijn dochter Janelle leert het sinds kort. Ze heeft een Nederlandse vriend. Beiden zijn talenten in het paardrijden, het onderdeel ‘show’. Ze heeft een goede jongen uitgekozen. Alleen is hij helaas voor Ajax. Dat zal ik niet veranderen, vrees ik.” Een lach volgt.
OP DE KAART
In de hoofdstraat van Helsingborg zet Larsson zijn auto aan de kant. In brasserie Etoile begroet hij haast elke klant voordat hij in een rustig hoekje plaatsneemt. De zon, die op de achtergrond over de Öresund glinstert, wordt geblokkeerd door een klein rolgordijn dat hij omlaag trekt. Het waait hard in Helsingborg, een havenstad van ruim honderdduizend inwoners. “Daar aan de overkant ligt Helsingör, Denemarken.” De kust van het buurland is duidelijk te zien. De Zweedse naamvariant kent een mooi stadhuis, een bekende oude toren op een heuvel genaamd Kärnan en de plaatselijke voetbaltrots Helsingborg IF. Maar de stad is met name bekend vanwege Henrik Larsson. “Ik heb Helsingborg wel op de kaart gezet”, geeft hij met een glimlach toe. “Ben je al in het Iddrotsmuseum geweest? Daar zie je mijn Gouden Schoen, mijn Champions League-medaille en staan ook andere prijzen en shirts uitgestald. Ik heb de spullen uitgeleend. Een vriend had me dat gevraagd. Nu kan iedereen in de stad daarvan genieten. Anders ligt het bij mij in huis.”
Hij signeert de FIFA Fut-kaarten die we uit Nederland hebben meegebracht en speciaal voor hem zijn ontworpen. “Maar die rating... die is wat laag”, geeft hij zijn mening desgevraagd.“Vind je niet? De cijfers voor mijn passing en defending behoren hoger te liggen. Een leuk idee om deze voor me te laten maken. Dankjewel.”
FEYENOORD
Het zomerseizoen 1993 in Zweden is al bijna op zijn einde als de Feyenoord zich meldt in Helsingborg. “Ik draaide een goed seizoen. Ik was 21 jaar en hoopte een mooie volgende stap te maken. Grasshoppers uit Zwitserland toonde interesse. Ze kwamen hierheen en we hadden een goed gesprek. Een mooie kans in het buitenland. Maar plotseling belde mijn zaakwaarnemer. Ik moest wachten. Spelersbegeleider Jan Mastenbroek van Feyenoord had contact opgenomen. Ze wilden me graag halen. Die keuze was niet moeilijk. Het Nederlandse clubvoetbal draaide Europees mee op topniveau en Feyenoord was net kampioen geworden. Op alle gebieden schaalde ik Feyenoord hoger in. Ik bekeek de Europa Cup I-wedstrijd tegen FC Porto (3 november 1993, red.) in De Kuip. Stonden Mike Obiku en John van Loen in de spits. Een van hen moest ik verdringen. Ik maakte de sfeer van een vol stadion direct mee. Met mijn transfer ging een droom in vervulling.”
Beide partijen bereikten snel een akkoord. “Nederland was helemaal nieuw voor me. Een nieuwe taal en vooral een nieuwe cultuur. Jullie vertellen altijd duidelijk en direct wat jullie willen. Wij Zweden zijn iets beschaafder, zachter. Ik heb daar nooit aan kunnen wennen. Na mijn komst namen Jan en Ria Mastenbroek me in huis. Ze hebben veel voor me betekend. Jan regelde al snel een huis in Barendrecht, Willem Alexanderplantsoen nummer 49. Ik had nog geen rijbewijs, waardoor ik telkens gehaald moest worden door Magdalena. Of mijn ploeggenoten Orlando Trustfull of Peter Bosz brachten me naar huis. Peter woonde dichtbij. Barendrecht was rustig, te rustig. Na een jaar verhuisden we naar Kralingen, Willem Coepijnstraat 13. Daar voelde ik me beter op mijn plek. Inmiddels had ik mijn rijbewijs gehaald”, zegt hij en zet zijn tanden in een chocoladecroissant.
Ook op het veld moest Larsson wennen. “Ik speelde bij Helsingborg altijd als een van de aanvallers in een 4-4-2-opstelling. Nu moest ik in een 4-3-3-systeem proberen het beste te geven. Ik debuteerde tegen Vitesse. Voor mijn gevoel was het die avond (21 november 1993, red.) min zes graden. Ik deed een kwartier mee. Achteraf een voorbode van wat ik kon verwachten, want ik mocht zelden een volledige wedstrijd volmaken. Als ik startte en niet scoorde, werd ik standaard na een uur gewisseld. Anders iets later. Op het veld heb ik me bij Feyenoord nooit helemaal happy gevoeld, buiten het veld waren het prachtige jaren die ik niet had willen missen. John de Wolf, Henk Fraser, Regi Blinker, Gaston Taument, Rob Witschge en Peter Bosz: dat waren de gevestigde namen op dat moment. Vooral in het begin keken ze nauwelijks naar me om. Ik raakte bevriend met Orlando Trustfull. Quinty, zijn vrouw, kon het direct goed vinden met mijn vrouw. Quinty was bekend vanwege haar tv-werk. Orlando werd toen al ‘de man van’ genoemd. Volgens mij nog steeds, haha. Ook met Giovanni van Bronckhorst en Bobby Petta trok ik vaak op. Talenten uit de eigen jeugd. Giovanni is een van mijn beste vrienden geworden. In Glasgow trokken we vaak op, waar hij voor Rangers speelde en ik voor Celtic. We woonden in hetzelfde gedeelte van de stad. Al was dat toch nog een kwartier rijden. In Barcelona waren we later elkaars buren. Eerst woonde Phillip Cocu daar. Na een week in een hotel nam ik het huis van Phillip over. De tuinen van Giovanni en die van mij werd slechts gescheiden door een muur. Zijn zoon Jake hing daar regelmatig overheen met de vraag of Jordan met hem kwam voetballen.” Hij is even stil. “Tijdens The Old Firm (Rangers – Celtic, red.)schopte Giovanni me alleen maar.Een kans om hem terug te pakken, kreeg ik niet. Hij kwam altijd van achteren in. Buiten het veld is hij een prachtige man.”
Turbulentie
De goede vriend van Larsson die hem de museumstukken lospraatte, komt Etoile binnenlopen. “Hij heeft me overal gevolgd. Was diverse malen in Rotterdam. Hij heeft ook gezien hoe fantastisch de Feyenoord-supporters zijn. Aan welke speler denk jij bij Feyenoord?” Zijn vriend noemt de naam van John de Wolf. “Precies. Hij zag ook hoe populair bepaalde spelers waren, hoe geweldig De Kuip is.” Larsson richt zijn blik naar voren.“Maar terugkijkend was het nooit rustig bij Feyenoord. Niet op trainersgebied, niet in de directie, niet bij het management, elk jaar weer nieuwe spelers. Wat er de afgelopen maanden in De Kuip is gebeurd, vond ook in mijn tijd plaats. Er was telkens turbulentie. Wim Jansen had me samen met Mastenbroek naar Feyenoord gehaald. Een geweldige vent, maar twee maanden na mijn komst was hij alweer vertrokken. Ik ben hem dankbaar dat hij later bij Celtic er alles aan heeft gedaan om me daarheen te halen. In mijn periode bij Feyenoord was er altijd wat. Jammer van zo’n grote club die juist rust nodig heeft om te kunnen presteren.”
Ondanks die turbulentie won Larsson zowel in 1994 als 1995 de KNVB Beker met Feyenoord. “De eerste keer was toch tegen FC Volendam? Oh ja, dat was de tweede keer. Ik kan me niet herinneren dat we toen een tastbare prijs mochten houden. Ik heb in ieder geval niets bewaard. Ik ben blij dat ik kon bijdragen aan twee mooie feestjes, maar ik heb te weinig voor Feyenoord gescoord. Zo eerlijk ben ik.” Over zijn hoogtepunt hoeft hij niet lang na te denken. “De Europa Cup II-wedstrijden tegen Werder Bremen. Eerst wonnen we thuis met 1-0 dankzij een doelpunt van mij. Twee weken later (op 3 november 1994, red.) maakte ik er drie. Pakten we daar met 3-4 de winst. Ik ontdekte al snel dat hun centrale verdediger niet zo best was. Een Egyptenaar (Hany Ramzy, red.). Vanaf het begin had ik hem in mijn pocket. Europees speelde ik altijd goed, maar die avond viel de volledige puzzel in elkaar.”
Voor het kampioenschap deed Feyenoord in zijn periode niet mee. “Eerlijk gezegd beschikten we niet over de benodigde kwaliteiten. Ajax won in die periode de Champions League. PSV had Ronaldo en Luc Nilis voorin. Een dergelijke selectie hadden wij niet. In 1995 kwam Ronald Koemannaar ons. Dat deed het team goed. Ronald wilde er iets van maken en was gedreven. Maar hij kon het ook niet alleen. Ik heb nog een trainingsincident met hem meegemaakt, nadat ik een flinke schop kreeg. Allebei waren we schuldig.” Larsson is nog steeds populair bij de fans. “Ik speelde niet elke wedstrijd goed. Dat is zeker. Maar ik bleef altijd werken, altijd mijn best doen. Dat wil het publiek van Feyenoord zien. Ik dacht eerst aan het teambelang. Had ik twee keer gescoord en we verloren met 2-3, dan kon ik niet blij zijn. Daarnaast liep ik nooit te ouwehoeren als het minder ging. Ik hield mijn mond en wilde mijn voeten laten spreken.Na afloop van een training probeerde ik iedereen een handtekening te geven of een foto te laten maken. Dat is toch normaal? Ik heb altijd alles willen geven voor Feyenoord.”
Belangstelling PSV
Desondanks ontstond er in de zomer van 1997 een breuk. “Een jaar eerder was het Bosman-arrest van kracht geworden. Dat heeft het voetbal totaal veranderd. Voorheen was het veel moeilijker om profvoetballer te worden. Clubs mochten maar twee of drie buitenlanders opstellen. Je bleef eigendom van een club als je contract afliep. Ze konden vragen wat ze wilden. Ik had na het arrest een clausule in mijn contract laten opnemen met vaststaande bedragen. Een Nederlandse club moest meer voor me betalen dan een buitenlandse. Trainer Dick Advocaat van PSV wilde me graag halen. De club haakte af toen ze het bedrag hoorden. Celtic was bereid de afgesproken som (750 duizend euro, red.) te betalen, maar Feyenoord beweerde niets van die afspraak te weten.” Larsson moest een arbitragezaak aanspannen om de overgang af te dwingen. “Dat heeft me veel pijn gedaan. Ik was ook boos. Pas na enkele jaren kon ik dat van me afzetten. Ik was te oud om boos te blijven. Al snapte ik hun mening wel. Het contact met Feyenoord is nu weer goed. Ik kom er graag. Achteraf heb ik veel geleerd bij Feyenoord. Wat erbij komt kijken om profvoetballer te worden bijvoorbeeld. Hoe je het best kunt trainen. Een wedstrijd moet voorbereiden. Ik maakte kennis met nieuwe ideeën die ik mijn hele carrière heb kunnen gebruiken.”
CELTIC
Bij Celtic groeide Larsson uit tot een absolute held. Eentje die in zeven jaar de eretitel King of the Kings verwierf. “Ze haalden me in een poging de tiende achtereenvolgende landstitel van Rangers te voorkomen. Dat lukte. Ik kwam als opvolger van Pierre vanHooijdonk en beleefde daar een gigantisch mooie tijd. Ook bij Celtic stelde ik het teambelang voorop. Ik probeerde altijd mijn best doen, werkte elke wedstrijd hard. Ik kwam ook Regi Blinker tegen. Bij Feyenoord zag hij me nauwelijks staan. Dat vond ik niet prettig. Dat heb ik later ook tegen hem gezegd. Bij Celtic leerde ik een heel andere Regi kennen. Op de goede manier. Hij is nu een vriend voor het leven. Een ontzettend aardige jongen.”
BARCELONA EN MANCHESTER
Bij FC Barcelona groeide hij in twee jaar opnieuw uit tot een gewaardeerde kracht. In 2006 leverde Larsson in de ChampionsLeague-finale tegen Arsenal de beide assists waardoor een 0-1 achterstand volledig werd omgebogen. Zijn laatste acties voor de Catalaanse grootmacht. “Ik had dat jaar besloten terug te gaan. Ik wilde Jordan en Janelle in Helsingborg laten opgroeien. Ze daar naar school laten gaan.” Al werd Henke, zoals hij in zijn geboortestad nog steeds wordt genoemd, tussentijds nog voor ruim twee maanden verhuurd aan Manchester United. “Een prachtige club. Een langer verblijf was geen optie in verband met de keuze voor mijn kinderen.”
In 2009 stopte hij. Twee keer maakte Larsson een kortstondige rentree. De laatste dateert van 26 oktober 2013 toen hij als noodoplossing fungeerde voor Högaborgs BK. “De tweede club van Helsingborg, waar Jordan destijds speelde. Hij was toen zestien, ik 42. De enige wedstrijd waarin we ooit samenspeelden. Högaborgs komt uit op het vierde niveau en moest de play-offs in om zich te handhaven. De spits had zijn vakantie al geboekt en reisde naar een warm land. De tweede spits was geblesseerd. Ik heb een week meegetraind en 66 minuten meegedaan. We wonnen met 2-0 en bleven erin. Dat was echt eenmalig. Heb ik ook aangegeven.”
Afgetraind
Hij ziet er nog steeds afgetraind uit. “Net als tijdens mijn actieve carrière weeg ik tussen de 76 en 78 kilo. Ik zorg ervoor dat ik minder eet. Minder aardappelen, minder pasta. Daarnaast probeer ik actief te blijven.” Voetballen in een veteranenteam? “Nee, dat lukt niet meer met mijn knieën, heup en rug. Een pass over dertig meter in de voeten van een medespeler is geen probleem. Maar als ik een wedstrijd speel, krijg ik overal last. Ik kom toevallig net van de chiropractor af. Mijn rug weer gekraakt. Ik speel nu vanaf de herfst tot de lente padel (een kruising tussen tennis en squash, red.) in een hal. In de zomer golf.”
TRAINER
In 2010 pakte hij het trainerschap op. “Ik heb mijn papieren gehaald via de Zweedse voetbalbond. Bij Feyenoord liep ik enkele dagen stage onder Ronald Koeman, Giovanni en Jean-Paul van Gastel. Dat was erg leerzaam, omdat jullie andere speelwijzen hanteren dan men in Zweden doet.” Larsson trainde Landskrona BoIS, Högaborg (assistent), Falkenbergs FF en twee keer Helsingborg IF. “Leerzame perioden. Met mooie, maar ook minder mooie momenten. Zo zal ik voortaan eerder mijn hersenen dan mijn hart moeten volgen. Wat voor trainer ik ben? Iemand die eist dat spelers altijd hun best doen. Iedereen kan eens een slechte dag hebben, een minder duel afleveren. Maar de instelling moet er altijd zijn. Het liefst speel ik 4-3-3, maar daarvoor moet je wel de spelers hebben. Al praat ik niet graag over cijfers en systemen. Tegen elke tegenstander speel je weer anders. Ik zie graag een opbouw van achteruit, spel door de linies en een passing game. Maar een trainer blijft op de eerste plaats afhankelijk van zijn spelers”, aldus Larsson, die op 23 augustus na twee maanden vertrok bij Helsingborg. “Mijn ambitie als trainer is hetzelfde als die als speler. Zo hoog mogelijk komen.”
Het Nederlandse voetbal probeert hij te blijven volgen. “Dat valt niet mee. In Zweden komen sporadisch beelden voorbij. Ik ben afhankelijk van streams. Feyenoord volg ik vooral via Instagram. Daar lees ik alles.” Zijn laatste bezoek dateert alweer van januari 2017. “Jordan maakte zijn debuut voor NEC uitgerekend in De Kuip. Ik ben ook enkele keren naar Nijmegen geweest. De laatste keer was zijn laatste wedstrijd in De Goffert (op 17 december 2017 tegen Helmond Sport, red.). Hij scoorde. Ik begreep zijn beslissing om te vertrekken. Als je niet zeker bent van een basisplaats in de Eerste Divisie...” Sinds eind augustus speelt Jordan in Moskou. Voor Spartak. “We hebben direct afgesproken om in oktober af te reizen als hij zijn eigen woonruimte had gevonden. Ik ben enorm trots op Jordan. Vanaf het begin is hij met mij vergeleken. Niet fair, want hij is een heel andere voetballer. Hij lag telkens op me voor. Hij maakte eerder zijn debuut in de Allsvenskan (hoogste divisie van Zweden, red.), ging eerder naar het buitenland, speelde eerder voor de Zweedse nationale ploeg. Dat is knap. Zijn intrinsieke motivatie is geweldig. En toch zijn veel fans kritisch op hem. Na NEC heeft hij zich via IFK Norrköping teruggeknokt. Geen gemakkelijke stap. Ik ben blij dat hij het nu weer naar zijn zin heeft.”
Een bezoek aan Nederland staat niet gepland. “Maar dat kan zomaar veranderen.” Staat Larsson open voor een trainersfunctie in Nederland? “Waarom niet? Dan moet een club maar contact met Rob Jansen opnemen. Hij is nog steeds mijn zaakwaarnemer.” Een terugkeer bij Feyenoord? “Dat zou zeker een optie zijn. Maar eerlijk gezegd heb ik geen idee waar mijn toekomst als trainer ligt.” Het blijft enkele seconden stil. “Weet je wat me echt nog een keer mooi lijkt? Een wedstrijd in De Kuip spelen.”
De drie kaders Dreadlocks, Kaapverdië en WK 1994 zijn exclusief te lezen in de papieren editie van de Jaren 90 Special van ELF Voetbal. Deze is nog steeds verkrijgbaar. Via deze link besteld, betekent binnen twee of drie werkdagen in huis. Daarin ook interviews met Huub Stevens, Finidi George, Gilles de Bilde, Arie van Lent, Richard Witschge en vele anderen.
