Halverwege het interview lacht Ron Vlaar, gemillimeterd haar op zijn hoofd, paardagenbaardje, wit T-shirt, jeans en sneakers. “Het is inmiddels twintig jaar geleden dat ik bij AZ begon. Als twaalfjarig jochie kwam ik bij de Alkmaarderhout. Wat gaat de tijd snel, hè? Inmiddels ben ik vader van drie zoons.” Hij staart even door het raam naar buiten. Het regent. Op de parkeerplaats van het AFAS Trainingscomplex in Wijdewormer staan vier rode met het AZ-logo en foto’s van spelers beplakte busjes geparkeerd. Met die busjes worden jeugdspelers opgehaald en weggebracht. Zoals vanmiddag. De jeugd krioelt door de gangen van het trainingscomplex. Sommige jongens in iets te grote trainingspakken en met tassen om de schouder. Allen zien Vlaar bij de hoofdingang, afgedrukt op een bord, met gebalde vuisten, juichend.
MACHINE
In februari wordt hij 33 jaar. Het einde van zijn carrière nadert, weet Vlaar (1,89 meter). Een carrière die hem via AZ naar Feyenoord en Aston Villa bracht en in december 2015 weer naar AZ. Hij is de aanvoerder en de oudste veldspeler in de selectie van trainer John van den Brom. Alleen keeper Gino Coutinho (34) is ouder.
Vlaar vindt het mooi om te zien, de onbevangenheid van tieners en begin twintigers als Jeremy Helmer, Guus Til, Calvin Stengs en Thomas Ouwejan. “Als je ziet hoe Ouwejan nu eigenlijk geruisloos Ridgeciano Haps vervangt: heel knap. De jonge jongens geven het team nieuwe energie. Dat zag je eind vorig seizoen ook aan Stengs. Zo zonde dat hij nu maanden eruit ligt met een gescheurde knieband. Ik weet hoe het is. Hij heeft nog een lange revalidatie te gaan, waarbij ik hem zeker zal helpen.”
Zes knieblessures heeft Vlaar doorstaan in zijn carrière. Twee keer scheurde hij zijn kruisbanden. Hij heeft een soort Team Vlaar om zich heen verzameld met mensen die hem helpen om de laatste jaren van zijn carrière zo goed mogelijk door te komen. Dat team bestaat uit onder anderen een mental coach, personal trainer, osteopaat en een fysiotherapeut. “Ik hoef ze maar een belletje te geven en ze staan klaar voor mij. De band met hen gaat verder dan alleen professioneel. Zij komen geregeld naar mijn wedstrijden. Zij hebben mij echt geholpen om weer elke dag op het veld te kunnen staan.”
Vlaar leerde hoe om te gaan met zijn topsportlijf. “Het lichaam is een machine. Die moet je zorgvuldig onderhouden. Als je jong bent denk je daar minder over na dan wanneer je de dertig bent gepasseerd. Ik weet nu voor mezelf wat er wordt gevraagd voor een leven als prof. Ik vind dat je als voetballer net als in andere beroepen werkdagen van acht tot negen uur moet creëren. Niet na een training naar huis gaan en maar op de bank hangen. Je moet aan jezelf werken. Kijken waar je lichaam aan toe is. Rusten hoort daar bij, maar ook extra trainen, voor jezelf. Regelmaat en structuur aanbrengen hielp mij enorm. De jongens bij AZ zien nu ook hoe ik met mijn sport bezig ben, hoe ik het beleef en hoe ik train.”
FAMILIE
Een gesprek met een diëtist bood Vlaar nieuwe inzichten over voeding. “Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar ook om als sporter goed te kunnen presteren. Ik heb veel informatie ingewonnen over bio-logisch eten en superfood. Bewust eten is geen detail, maar een essentieel onderdeel. Ook buiten het voetbal. Gezond eten wil ik ook naar mijn kinderen overbrengen. Dat probeer je, het lukt niet altijd hoor.” Vlaar lacht. “Natuurlijk mogen mijn kinderen weleens een frietje of een chocolaatje. Het gaat erom dat het geen gewoonte wordt. Ik geef ze liever voedzame producten dan al die suikers.”
In april werd Vlaar voor de derde keer vader. Hij heeft nu drie zoons, waarvan twee uit een eerder huwelijk. “De oudste twee zijn opgegroeid met een papa bij wie alles om voetbal draaide. Dat was soms lastig. Zeker toen ik alleen in Engeland zat. Ze kwamen dan wel geregeld over met mijn ouders. Ze beseffen nu dat ik een bekend persoon ben. Ik vind het belangrijk dat ze weten wat ik doe, hoe mijn leven eruitziet. Shane voetbalt ook. Een linkspoot. Shane en Xavi komen elke thuiswedstrijd bij mij kijken. Onderweg naar het huis van mijn ouders rijden ze altijd langs het stadion van AZ. Dan roept de oudste, Shane, vaak ‘AZ Retteket’, haha. Ze komen vaak in de weekenden en de vakanties bij mij.”
Het zijn de lachende gezichten van zijn kinderen die hem doen relativeren en ontspannen. “Als ik een zware training heb gehad of een klotewedstrijd heb gespeeld en je komt dan thuis en ziet de jongens spelen en lachen, dan verdwijnt die teleurstelling direct. Afgelopen zomer gingen we voor het eerst met z’n vijven op vakantie, naar Turkije. Ik ging zelf met een klotegevoel de vakantieperiode in na een teleurstellend seizoen met AZ. Op vakantie heb ik mijn hoofd leeg kunnen maken en vergat ik de verloren bekerfinale tegen Vitesse en de verloren finale van de playoffs tegen FC Utrecht voor even. Je moet zoiets snel achter je kunnen laten. Dan vind je na de vakantie bij AZ ook weer nieuwe motivatie.”
MENTALITEIT
Hij groeide op in Hensbroek, tussen de bollen. Van zijn twaalfde tot zijn negentiende stond Vlaar in de winter in de bollenschuur. Bollen rapen, tulpen koppen. Ook al tekende hij op zijn zestiende zijn eerste jeugdcontract. Ron Vlaar, zoon van een NS-conducteur en een moeder die thuis zorgde voor hem en zijn twee zussen, kreeg in zijn opvoeding de basis mee van de mentaliteit die hem kenmerkt. De mentaliteit die hem de bijnamen Ron Beton, Concrete Ron, Big Ron, de Muur van Oranje en Ron the Rock opleverde.
“Mijn grootste kracht als voetballer zit tussen mijn oren. Ik ben geen natuurtalent. Maar ik heb in al die jaren veel in mezelf geïnvesteerd. Ik leer nog altijd, kijk om me heen. Luister veel naar anderen. Je moet open staan voor veranderingen en jezelf durven aanpassen. Je moet je bewust zijn van wat je als sporter en mens zelf in de hand hebt. Dat is veel. Het is niet altijd makkelijk om je kwetsbaar op te stellen. Iedereen moet zijn eigen weg kiezen, wat fijn voelt. Mijn weg gaf mij veel zelfvertrouwen.”
De laatste tijd leest Vlaar wat minder, zeker nu hij voor de derde keer vader is geworden, maar dat heeft hij wel veel gedaan. Zo hebben ‘Mindset, de weg naar een succesvol leven’ van de Amerikaanse psychologe Carol Dweck en ‘Ik kan de wereld veranderen. En jij weet wie ik is...’ van Bouke de Boer, zijn mental coach in Team Vlaar, hem geïnspireerd. “Boeken, en ook persoonlijke gesprekken bieden mij nieuwe inzichten. Basketballer Francisco Elson kwam een keer naar Feyenoord voor een lezing. Hij heeft de NBA gewonnen en vertelde over zijn weg naar succes, wat hij ervoor heeft gedaan en gelaten. Topsport is pijn lijden. Niets komt vanzelf. Ik train in principe een keer per week bij mijn personal trainer Hans Kroon in Rotterdam. Francisco komt daar ook. Ik zie daar veel judoka’s, zoals Marhinde Verkerk, tennissers en kickboksers. Als ik zie hoe zij tekeergaan. Indrukwekkend. Dat stimuleert mij ook weer.”
Vlaar merkt dat zijn lichaam is veranderd sinds hij bij Kroon traint. “Ik ben breder geworden. Zeker als ik foto’s van een paar jaar terug zie. Maar het is niet zo dat ik alleen maar aan de gewichten hang. We trainen vooral op explosiviteit. Als sporter moet je lichaam in balans zijn met de in jouw sport gevraagde kwaliteiten. Ik denk dat dit bij mij het geval is. Ik vind dat in Nederland in de jeugdopleidingen best iets meer de focus mag liggen op het atletisch vermogen in combinatie met mentaliteit. Atletisch vermogen wordt steeds belangrijker. Kijk maar naar de opstelling bij Frankrijk-Nederland. Je ziet echt een verschil in lichaamsbouw, terwijl ik weet dat de spelers bij het Nederlands elftal wel fit zijn. Je lichaamsbouw is in zekere zin natuurlijk genetisch bepaald, maar ook te trainen. Het heeft ermee te maken hoeveel tijd en energie je in jezelf wil steken. Ik snap niet dat in Nederland argwanend wordt gedaan over sporters die buiten de club individueel trainen of wanneer mensen uit andere sporten in het voetbal hun ervaringen delen.”
MONNIK
Voor Vlaar staat de teller op 32 interlands. Of er nog een aantal bijkomt weet hij niet. Hij hoopt het. “Ik presteer nu niet constant genoeg om in aanmerking te komen voor Oranje. Ik denk wel dat ik nog de kwaliteiten heb, maar besef dat er een nieuwe generatie is opgestaan. De gemiddelde leeftijd in Oranje is al een stuk lager. Ik ben van de leeftijd van Robben, Van Persie, Huntelaar, Van der Vaart en Sneijder. We hebben in Oranje veel meegemaakt, maar worden ook een dagje ouder, hè? Je ziet steeds meer nieuwe jongens die de kar moeten trekken. We hebben alleen niet meer zoveel exceptionele spelers als voorheen. Toch weet ik wel dat er veel meer in zit dan nu eruit komt. Nieuwe jongens hebben tijd nodig om ervaring op te doen. Maar ja, dan moet je wel naar EK’s en WK’s.”
Denk je nog weleens terug aan het WK in Brazilië?
“Soms. Het is natuurlijk steeds verder in het verleden. Ik denk dan met name aan de teamgeest die daar werd gecreëerd. Die was uniek. Ik heb dat nooit eerder meegemaakt. We vormden een eenheid, een machine. De technische staf, de spelers, de begeleiding, iedereen streefde hetzelfde na en wilde erbij horen. De spelers die niet speelden trainden net wat harder. Zo maak je elkaar beter.”
Hoe belangrijk was Louis van Gaal in dat proces?
“Heel belangrijk. Hij geeft spelers en een elftal zoveel vertrouwen. Louis is iemand die alles voor je uitstippelt. Hij geeft duidelijkheid en biedt structuur. Hij eist daarin van iedereen volledige toewijding. Voor mij was het heel fijn. In 2006 kwamen we elkaar ook tegen bij AZ. Toen kon ik niet goed met zijn werkwijze omgaan. Louis creëerde deze keer een situatie die ik eigenlijk voor mezelf ook wilde creëren: ik ben een heel gestructureerd persoon, perfectionistisch geworden. Het versterkte mij dus alleen maar op weg naar het WK, waarvoor ik alles opzij had gezet. Zeker nadat het EK in 2012, mijn eerste eindtoernooi, uitliep op een enorme teleurstelling. Ik heb als een monnik geleefd in de periode tussen die twee toernooien. Dat was ook makkelijk voor mij. Ik woonde alleen in Engeland na mijn scheiding.”
Was het je achteraf ook waard? Zo’n periode als een monnik leven?
“Ja. Het WK was het hoogtepunt van mijn carrière. Zeker door de weg die ik ernaartoe had afgelegd. Het was een droom om wereldkampioen te worden. We hadden in de halve finale van Argentinië kunnen winnen. Het was een schaakwedstrijd waarin we misschien iets meer risico hadden moeten nemen. De ochtend na die wedstrijd stuurde ik vanuit mijn hotelkamer berichtjes naar mijn familie en vrienden die mij in die periode voor het WK hadden geholpen. Toen kwamen er tranen. Iedereen bij Oranje wilde meer, wilde goud. Hoe we daarna nog van Brazilië wonnen en brons pakten gaf ook veel voldoening. Ik had samen met Stefan de Vrij het gevoel dat we niet te passeren waren. Dat is een machtig mooi gevoel. Met Stefan naast mij heb ik mijn beste wedstrijden gespeeld. We voelen elkaar feilloos aan. Heel mooi om te zien dat hij het zo goed doet bij Lazio. Ik heb nog niet de tijd gehad om een keer bij hem op bezoek te gaan. Stefan is iemand met wie ik buiten het voetbal ook contact heb.”
FLEXIBELER
Hoewel zijn naam na het WK aan grote clubs werd gelinkt bleef Vlaar bij Aston Villa. “Misschien had ik toen een nieuwe uitdaging moeten aangaan. Er was wel interesse, maar niet van clubs waarvoor ik Villa wilde inruilen. Ik las dat Louis mij wilde meenemen naar Manchester United, maar dat speelde vooral in de media. Het werd nooit concreet. Na het WK heb ik ook gekwakkeld met blessures. In januari 2015 liet ik me opereren aan mijn knie. Ik speelde dat seizoen nog wel voor Villa, maar in die zomer voelde ik dat er iets niet goed zat. Ik vroeg een MRI van mijn knieën en kuiten aan. Bleek dat mijn meniscus was ingescheurd. Ik weet nog dat ik dat jaar naar India ging, als ambassadeur van de stichting Yojana, en met kinderen wildevoetballen. Ik kon niet eens normaal lopen. Ik liep zo dat ik mijn knie ontlastte. Ik zei tegen de chirurg dat hij bij de operatie voor de lange termijn moest kiezen bij zijn ingreep. Ik wil na mijn carrière normaal kunnen functioneren. Eerst volledig fit worden voordat ik weer zou spelen. Anders zou ik mijn lichaam echt kapot maken. Door die operatie was ik niet vier weken, maar vier maanden uit de roulatie. Daar moet je mee dealen, hoe teleurstellend ook.”
Heb je weleens een knakmomentje gehad in jouw carrière, wanneer je weer geblesseerd raakte?
“Je denkt natuurlijk weleens: daar gaan we weer. Maar ik ben altijd iemand geweest die positief is en vooruit kijkt, hoe moeilijk dat soms ook was. Daarbij heb je ook steun nodig van de mensen om je heen, zoals ik ook mijn ouders en zussen heel dankbaar ben. Sommige mensen vinden het knap dat ik elke keer terugkwam van blessures, maar voor mij was er geen andere optie. Voetbal is mijn werk en mijn passie. Dat wilde ik niet zomaar opgeven. Ik heb nooit gedacht dat ik niet zou terugkeren van een blessure. Ik ben nu fit en wil alles uit mijn laatste jaren als voetballer halen. Ik ben perfectionistisch. Op en naast het veld. Maar ik leef niet meer als een monnik als in Engeland. Er is meer in het leven.”
Heeft jouw perfectionisme je weleens dwars gezeten?
“Vroeger misschien meer dan nu. Ik ben iets flexibeler, makkelijker geworden. Dat moet ook met drie kinderen. Dan leer je ook te relativeren als iets niet loopt zoals je gepland had. Ik ben niet iemand die ergens gaat vissen om het hoofd leeg te maken.”
CIRKEL ROND
Van welke teamgenoten heb jij eigenlijk het meest opgestoken tijdens jouw carrière?
“Toen ik jong was en bij AZ mocht meetrainen ging ik vaak na afloop bij Michael Buskermolen en Barry Opdam zitten. Zij dronken dan een bakkie koffie en ik luisterde naar hun verhalen. Kevin Hofland bij Feyenoord was ook iemand naar wie ik goed luisterde. En ook van Arjen Robben heb ik veel geleerd. Hoe hij zijn sport beleeft zie je niet heel vaak. Arjen is misschien nog wel perfectionistischer dan ik. In combinatie met zijn technische kwaliteiten maakt dat hem nog steeds een exceptionele speler.”
Schuiven de jonge jongens bij AZ nu ook bij jou aan voor een bakkie?
“Ik drink zelf geen koffie, haha. Maar ik praat wel veel met de jonkies. Over het spel, over hoe je jezelf kunt blijven uitdagen en ontwikkelen, hoe je omgaat met teleurstellingen. En kijk, het is niet zo dat wat ik zeg voor iedereen werkt. Maar misschien kan ik jonge jongens bewust maken van sommige onderdelen van het vak. Dat ze er meer over nadenken. Ze krijgen al veel aangereikt. Ik heb weleens gezegd dat jonge voetballers te veel worden gepamperd. Ik wil niet zeggen dat alles vroeger beter was, maar wel anders. Kijk alleen maar naar de economische belangen. Er wordt met dertig of veertig miljoen euro gestrooid alsof het zakgeld is. Waar gaat het nog over? Het zal op de een of andere manier worden terugverdiend. Het zal de markt zijn, maar het loopt aardig uit de hand. Dat kan ook invloed hebben op de mentaliteit van jonge spelers. Dat je zo jong, zoveel verdient, dat je niet beseft hoe hard je moet werken in topsport. Ik ben in mijn carrière ook tegen dingen aangelopen en door ervaringen wijzer geworden. Die ervaringen deel ik nu. Toen ik hier in december 2015 terugkeerde was dat een verrassing voor velen. Eigenlijk had ik het zelf een paar jaar geleden ook niet gedacht. Maar het plaatje klopt nu. Ik zit ook niet meer te wachten op een avontuur in Verweggistan. Ik heb niet meer de intentie om weg te gaan. AZ is een ambitieuze club, volop in ontwikkeling met een goede jeugdopleiding. We kunnen de komende jaren echt iets moois opbouwen. Na mijn carrière wil ik kijken of trainer worden iets is voor mij. Of dat ik iets kan betekenen in de jeugdopleiding. Ik ben dicht bij mijn familie, mijn kinderen. Ik kan nu ook met hen naar het strand, het pretpark of een speeltuin. Voor mij is de cirkel nu rond.”
