De zon schijnt fel deze donderdagochtend. Het is nog geen tien uur en de thermometer tikt al de dertig graden aan. In de brilglazen van Apollonius Konijnenburg weerkaatst het licht dat van bovenaf neerkomt. Ondersteund door dochter Nancy heeft hij het terras van SuttoWine aan de rand van Noventa di Piave betreden. Omringd door een proeflokaal en winkel met eigen producten en een wijngaard. Veertig kilometer van Venetië. "Moet de stok ook op de foto?", vraagt hij lachend aan de fotograaf. Zijn grijze haardos, onder een baseballpet met een grote B, is nog steeds lang. De snor, het baardje, de sjaal: het is nog allemaal herkenbaar.
José, de moeder van Nancy, en zijn twee kleinkinderen zijn meegekomen. Sophia is elf jaar, Michael negen. "Prachtig toch?", zegt Konijnenburg als hij zit en naar de druiven tuurt. "Ik drink al jaren niet meer vanwege de medicijnen die ik moet slikken. Maar van deze omgeving kan ik genieten. Het is een van de redenen waarom ik naar Italië ben verhuisd. In Nederland ben ik al vijf jaar niet meer geweest. De laatste keer was een bezoek aan mijn broer Jan, die in het ziekenhuis was beland. Een nieuwe reis staat niet gepland. Ik heb het hier goed. Wat ik het meest mis? Een patatje met mayonaise in een puntzak."
Fysiek gaat het niet goed met de machtigste zaakwaarnemer uit de jaren tachtig en negentig. Zijn dochter had vooraf reeds gewaarschuwd voor de broze gezondheid. Een kwaadaardige tumor is enkele jaren geleden verwijderd. Nu kampt hij met dementie en diabetes en zelfstandig lopen gaat niet meer. Drie uur per dag krijgt hij hulp van een huishoudster. "Maar ik vermoed dat mijn vader zijn pillen en injecties regelmatig vergeet", aldus Nancy. Zijn dochter is nu 47 jaar, woont in Milaan en na twintig jaar in de mode-industrie te hebben gewerkt is ze nu eigenares van een mediabedrijf. "In vakanties probeer ik naar mijn vader te komen. Het is drie uur rijden. Ik kom graag in deze omgeving."
Herinneringen
Apollonius woont in Ceggia, vijftien kilometer van de wijngaard waar de afspraak plaatsvindt. Zijn huis hangt vol foto’s van voetballers die hij begeleidde. Grote spelers uit Nederland, België en Duitsland die hij naar de Serie A bracht. Foto’s met andere invloedrijke personen uit de voetbalwereld. Een ingelijst Oranjeshirt van zijn goede vriend Johan Cruijff. Een shirtje van Ruud Gullit met tijgermotief. Ook talrijke club- en wedstrijdvaantjes, diploma’s, voetbalcartoons, bekers en ballen. Zijn zoon Rick uit een eerdere relatie is nu 58 jaar en woont in Middelburg. Apollonius: "Hij voetbalt nog steeds. Bij de veteranen. Ik hoopte altijd dat hij in mijn voetsporen zou treden. Ik nam hem als kind vaak mee. Hij hielp me op kantoor en met het tot stand komen van vele transfers, maar hij koos voor een andere weg." De
Belgische voetballer Ludo Coeck, door de Konijnenburgs naar Internazionale gebracht, gleed in 1985 met de auto van Ricky van de weg en overleed. De spanningen in de voetbalwereld werden Ricky te groot. “Hij kreeg andere interesses. Met name muzikaal. Hij maakt ook prachtige schilderijen."
Vader Apollonius rolde bij toeval de voetbalmakelaardij in. Geboren in de Steenwijklaan, onderdeel van het stadsdeel Moerwijk in Den Haag, beschouwde hij voetbal als leuk tijdsvermaak. "Het Zuiderpark was dichtbij. Als ADO moest spelen, stonden we stiekem achter de hekken te kijken. Ik was fan van Feyenoord, maar kwam daar nooit." Als linksbinnen maakte hij furore bij De Ooievaars. "Een joodse club. Ik regelde vanuit mijn positie de voorhoede. Ik bereikte het Haags elftal en speelde daarna voor ADO. Dat maakte me trots. Het shirt is het mooiste dat ik ooit heb gedragen. Dat groene shirt met die rode banen: prachtig. Met die witte broek en zwarte kousen met witte boord. Helaas moesten we de shirts na de wedstrijd weer inleveren. ADO betaalde toen nog niet. Tot mijn 39ste trapte ik een balletje. Het laatste jaar in een prominententeam in Sestrière, bekend als skioord in Noord-Italië. De Duitse international KarlHeinz Schnellinger (voormalig AS Roma en AC Milan, red.) speelde in het team, net als Giampiero Boniperti, die later president van Juventus werd. Ik had het goed naar mijn zin. Nancy is in Sestrière geboren."
Zijn succes als zaakwaarnemer ontstond toen Cor Coster hem vroeg. De schoonvader van Johan Cruijff was zakenman en zag de commerciële mogelijkheden in het voetbal. “Cor vroeg me te helpen. Dat bleek een gouden combinatie. Ik kon verschrikkelijk lachen met Cor. Alleen vond ik het niet prettig dat hij zoveel whisky dronk. Cor hielp de spelers, ik verkocht ze. Ik had veel contacten in Italië opgedaan en kende de ingangen. Ik kwam snel uit bij de personen van de club die over transfers gingen zoals president Silvio Berlusconi en technisch directeur Ariedo Braida van AC Milan; als je eenmaal binnen bent, gaat het vervolg vanzelf. Michel van de Korput naar Torino in 1980 was de eerste, in het jaar dat Italië de grenzen opende voor buitenlandse spelers. Voor Ruud Krol van Napoli regelde ik zijn imagorechten. Dat zorgde direct voor succes. Italiaanse clubs zagen dat Nederlandse spelers goed aardden in de Serie A en meerwaarde meebrachten. Ik haalde Jan Peters daarna naar Genoa en Wim Kieft naar Pisa. Ze deden het goed. Daarmee had ik geluk, want de vraag bleef."
Milan-trio
Zijn grootste klappers maakte hij eind jaren tachtig. Marco van Basten, Ruud Gullit en Frank Rijkaard groeiden uit tot het meest succesvolle buitenlandse trio in de historie van AC Milan. "Het contact met Milan was al gelegd, maar in eerste instantie wilde Marco helemaal niet. Hij was veel te gehecht aan Ajax en Nederland. Nadat Cor het sein gaf dat hij Marco had overtuigd, hebben we de transfer snel rondgemaakt." In het diepste geheim. Vader Joop van Basten wist van niets toen de handtekeningen in maart 1987 werden gezet. Van Basten nam de gemeubileerde woning van de Engelsman Ray Wilkins over. Naar verluidt trof de Nederlandse delegatie een compleet leeg huis aan. Wilkins had alles naar Engeland laten verschepen. "Daarom noemde ik me altijd liever spelersbegeleider dan zaakwaarnemer. Ik zorgde ervoor dat Marco en zijn vriendin Liesbeth in een ingericht huis konden wonen."
Ruud Gullit kwam diezelfde maand rond met AC Milan. Konijnenburg geeft 34 jaar later eerlijk toe dat hij zich die transfer niet meer kan herinneren. "Sorry", zegt hij. "Het is vervlogen." Gullit verhuisde voor zeventien miljoen gulden, omgerekend 7,7 miljoen euro, naar San Siro, en werd daardoor de duurste speler van de wereld. PSV trachtte de transfer nog te verhinderen. De club was bijna rond met Juventus. Een arbitragecommissie behandelde de zaak en gaf uiteindelijk haar fiat toen AC Milan haar
bod verhoogde. Het zorgde ervoor dat PSV-voorzitter Jacques Ruts nooit meer sprak met Konijnenburg, die de preses als 'misselijk ventje' betitelde. "Dankzij mij kan PSV een volledig nieuw elftal terugkopen."
Toen de Serie A een jaar later een derde buitenlandse speler toestond, bracht Konijnenburg ook Frank Rijkaard onder bij AC Milan. “Hij leek me de ideale speler met zijn kwaliteiten en mentaliteit om het team verder naar successen te leiden. Ik liet hem meespelen als gastspeler. Iedereen vond het fantastisch om Rijkaard te zien. Als ik in die periode Berlusconi trof in een restaurant, moest hij lachen als ik binnenkwam. 'Die man gaat me weer een paar centen kosten.' Voor mijn gevoel heb ik Milan juist een vermogen opgeleverd." Hij spreekt het befaamde trio nooit meer. "Nee, ik zou ook niet weten wat ze nu doen. Niemand is toch trainer?" Dat Gullit en Van Basten als analist vaak geziene gasten op de Nederlandse televisie zijn, komt voor hem als een verrassing. "Ik kon altijd de Nederlandse tv-zenders ontvangen, totdat een probleem met de antenne ontstond. De man die me met deze zaken hielp, is onlangs overleden. Ik ben er nog steeds niet achteraan gegaan. Ik kijk nu enkel naar de Italiaanse televisie. Maar als een wedstrijd me niet zint, schakel ik de televisie uit en ga ik naar bed", vervolgt hij terwijl hij regelmatig onbewust naar het Italiaans switcht.
Gelukkig kan Sander Wildenberg, een Hagenaar die als kok in Jesolo woont en werkt en als tolk helpt, Konijnenburg weer naar zijn moedertaal brengen. "Regelmatig wordt me gevraagd of ik me Italiaan voel. Dat zeker, maar ik voel me nog meer Hollands. In welke taal ik denk? Dat wisselt voortdurend."
Johan Cruijff
"Berlusconi wilde graag Johan Cruijff als nieuwe trainer. Via Cor kon ik het uitstekend vinden met Cruijff. Ik hielp nog mee met zijn transfer van Ajax naar Feyenoord. Dat lag enorm gevoelig. Johan was net trainer bij FC Barcelona toen we het voorstel bij hem neerlegden. Hij wilde niet." Berlusconi ging noodgedwongen verder met Arrigo Sacchi. "We hebben Cruijff ook een wedstrijd bij AC Milan laten spelen.” In 1981, uitgerekend tegen Feyenoord, onderdeel van een serie demonstratiewedstrijden van I Rossoneri. Ajax leende haar speler voor een wedstrijd uit. "Hij kreeg daarvoor veertigduizend gulden (achttienduizend euro, red.). Hij was geblesseerd, maar startte toch. In de rust moest hij zich laten vervangen. Cruijff is mede daardoor als speler nooit meer een optie geweest. Zonder twijfel is Johan de beste speler en coach met wie ik heb gewerkt." René van der Gijp deed in diezelfde serie mee als speler van Internazionale. Konijnenburg zei daarover in een eerder interview dat Gijp toch zijn eigen weg koos. "Ik had Pisa voor hem geregeld, maar Italianen nemen altijd de tijd. Hij wilde niet wachten en tekende direct bij Xamax Neuchâtel toen die club zich meldde."
"Ik bracht ook Belgen naar Italië. Ludo Coeck, Enzo Scifo, beiden naar Internazionale. Coeck organiseerde in Italië jaarlijks een carnavalsfeestje bij hem thuis. Daar probeerde ik altijd bij te zijn. Ik haalde ook een Duitser naar Inter. Een rechtsbuiten. Ik ben zijn naam kwijt." Helaas valt hem de bewuste naam niet meer binnen. "Ik begeleidde ook Roemenen. Oud-PSV’er Gheorge Popescu naar Brescia. Spelers die ik interessant vond voor de Serie A, bracht ik weg. Ik belde op een gegeven moment niet meer met clubs of spelers, maar zij belden mij. Ik was een van de eerste Nederlanders met een autotelefoon. Voor de gein nam ik weleens een echte telefoon mee in de auto en deed alsof ik belde. Al snel had ik er daadwerkelijk één." Konijnenburg hoeft niet lang na te denken over de vraag op welke transfer hij het meest trots is. "Ricky Testa la Muta. Ken je hem? Een aardige jongen uit Utrecht, een vriend van Van Basten." Hij speelde in de beloften van FC Utrecht en brak niet door bij FC Volendam. Hij keerde terug naar de amateurs van Elinkwijk, maar vanwege zijn roots bleef Italië een voetbalwens. "Ik regelde vijf jaar eerder testwedstrijden bij Genoa en Napoli. Daar kwam niets uit. Op zijn 22ste vertrok hij alsnog naar Italië, naar Pro Patria uit de Serie C. Van zo’n transfer genoot ik meer dan van een enorme financiële klapper. Iedereen wist wat ik als zaakwaarnemer verdiende. Dat was geen geheim. Ik heb financieel nooit hoeven klagen, maar dacht ook altijd aan de mens."
Gennaro Gattuso
Een van de laatste spelers die hij begeleidde was Gennaro Gattuso, de driftkikker uit Calabrië. "Gennaro kwam uit een harde omgeving. Ik bracht hem naar Schotland." In 1997 verhuisde hij van Perugia naar Glasgow Rangers. "Toen daar een Nederlandse trainer kwam, ging het mis. Zijn naam is me ontschoten." Dat was Dick Advocaat. Volgens dochter Nancy maakten de Gattuso’s misbruik van haar vader. “Als kind zag ik mijn vader nauwelijks. Hij was altijd op pad. Als ik hem op zaterdag belde en vroeg wanneer hij weer thuiskwam, vertelde hij dat hij eraan kwam. Maar dan belde Franco Gattuso, de vader van Gennaro, weer. Die eiste dat mijn vader bij hem ging eten. Dat deed hij dan. Toen hij twee keer achtereen ervoor koos om bij ons te zijn, stapte Gattuso over naar een andere zaakwaarnemer. Die maakte voor hem de klapper naar AC Milan rond."
Mino Raiola
Na het overlijden van Coster werkte Konijnenburg even alleen. “Dat bleek lastig. Ik kende een Italiaan uit Haarlem, die in een pizzeria werkte en graag stappen wilde maken in de voetbalwereld. Ene Mino Raiola. Ik benaderde hem. Sindsdien werkten we regelmatig samen." Of Raiola nog contact met hem heeft? "Nee." Raiola nam het stokje eind jaren negentig over van Konijnenburg. "De vraag naar Nederlandse spelers droogde op. Andere competities werden populairder. Ik ging steeds vaker schilderen." Hij liet Monte Carlo, zoals hij Monaco telkens noemt, na twintig jaar achter om zich in Italië te vestigen. "Ik heb een zwak voor Italianen. Als je met de auto problemen krijgt, stopt een Italiaan, helpt hij en zal hij jou naar de plek van bestemming brengen. Dat zie ik een Fransman niet doen. Fransen zullen ook nooit een andere taal spreken. Hier heb ik mijn hart gevonden."
Na zijn afscheid van de voetbalwereld legt hij zich toe op twee andere passies: schilderen en muziek. "Creatief bezig zijn heeft me altijd getrokken. Ik volgde in Den Haag de Academie van Beeldende Kunsten en dacht dat daar mijn toekomst lag. Ik maakte nog een tijdje cartoons voor Voetbal International. Over een speler die in de bewuste editie werd geïnterviewd. Dat leverde me vijftien gulden per keer op. In tekenen en vooral schilderen kan ik mijn ei kwijt. Ik begin altijd hetzelfde. Ik gooi enkele kleuren op het doek en ga dan verder op intuïtie. Mijn werk hing jaren bij de kapper in Sestrière, met een prijskaartje erbij. Een ideaal verkooppunt. Het hele dorp kwam daar. Later opende ik samen met twee collega’s een expositieruimte in Monte Carlo. Ik zag mijn mooiste werken als eerste worden verkocht. Ik deed ook regelmatig schilderijen cadeau aan vrienden of mensen in de muziek- of voetbalwereld."
Drummer
De passie voor muziek is hem met de paplepel ingegoten. "Mijn vader was pianist en accordeonist, mijn moeder violiste, broer Jan saxofonist en ik zat achter de drums. Ik speelde veel jazz en blues. Als twintiger belandde ik in een Rock-‘n-roll-band met de naam The Black Albino’s. Ook Jan speelde daarin. We traden vaak op. Ik speel nu nauwelijks meer. Heb alleen nog een snaredrum om op te roffelen en er staat een altsax bij me thuis. Ik verzamel al zestig jaar lp’s en singles. Later kwamen daar cd’s bij. Van elk heb ik er zo’n zesduizend in mijn huis. De cd’s in de gang, de lp’s op mijn kantoor. Ik had een vaste winkel in Den Haag waar ik mijn collectie aanvulde. Ik werd gebeld als er nieuw werk was verschenen en liep wekelijks binnen om de platen op te halen."
Hij vertelt over Oscar Benton. Benton, de artiestennaam van Ferdinand van Eis, maakte in 1973 het nummer Bensonhurst Blues, dat acht jaar later een wereldhit werd toen het werd gebruikt voor de film Pour la peau d’un flic met de Franse ster Alain Delon. "Ik ben groot fan van Oscar. Ik heb alles van hem. Toen ik in Monte Carlo woonde, haalde ik hem met zijn orkest daarheen. Maar zijn muziek werd niet gewaardeerd. Ook haalde ik hem naar een bluesfestival in San Remo. Hij zou afsluiten met zijn wereldhit, maar vanwege de tijd haalde hij dat niet. Werd het optreden afgebroken. Heb ik nog kunnen regelen dat het nummer is gedraaid."
"Mijn vader heeft ook vijfduizend boeken. Op de eerste pagina schrijft hij telkens hoe vaak hij het bewuste boek heeft gelezen", vertelt dochter Nancy als ze een glas water voor haar vader neerzet. Zoals ze haar vader telkens goed verzorgt, hem tussendoor een spuit geeft in verband met de diabetes, de fotograaf heeft geregeld, alsmede goede afspraken heeft gemaakt met de wijngaard. “Dat kun je wel aan haar overlaten. Ze lijkt met haar karakter op haar opa, de enige Jood in onze familie. Zij regelen altijd alles goed." Naast sportboeken leest Konijnenburg ook graag maffiaboeken. "Ik ben gek op de maffia, op de boeken dan. Altijd zeer interessant. Al lees ik steeds minder. Het enige dat ik elke dag lees is La Gazzetta dello Sport."
Hij pakt de laatste editie van ELF Voetbal op met vier Oranjespelers op de cover. "Ik ken niemand meer van deze jongens. Allemaal jong, hè." Samen met regisseuse Guia Zapponi is dochter Nancy druk bezig met Il Procuratore (‘de advocaat’), een documentaire over vader Apollonius. "De opnamen met mijn vader vonden plaats in februari. We zijn nu op zoek naar mensen uit de voetbalwereld die met mijn vader hebben gewerkt en mooie verhalen kunnen vertellen. We hopen dat straks ook een Nederlands tv-station de documentaire wil uitzenden." Een eerbetoon aan een van de meest kleurrijke en invloedrijke zaakwaarnemers die Nederland kende. De ogen van de hoofdrolspeler glinsteren. "Prachtig om straks zo herdacht te worden."
Onderstaand artikel is te lezen in ELF Voetbal nummer 7, via deze link nog steeds online te bestellen. Binnen twee à drie werkdagen in huis.
